پوریا طبائی، نوجوان دیگر در خطر اعدام در ایران

۲۶ بهمن ۱۳۹۶

پوریا طبائی که به اتهام قتل عمد ناپدری خود به اعدام محکوم شده است، در زندان رجایی شهر کرج در انتظار اعدام به سر می‌برد. این نوجوان که دارای دو هویت است، در هنگام وقوع جرم تنها ۱۶ سال داشته است.

پوریا طبائی هنگام ارتکاب جرم تنها ۱۶ سال داشته

با این‌که دادگاه هویت اصلی او را پذیرفته و ثبت احوال برای او شناسنامه جدیدی صادر کرده است، مسئولان قضایی از فرستادن او به پزشکی قانونی برای تعیین رشد عقلی خودداری می‌کنند.

پوریا طبائی (ملقب به مهدی سلطانی)، متولد ۲۶ تیر ماه ۱۳۷۱، در زمان ارتکاب قتل ناپدری خود در تاریخ ۲۶ تیر ماه ۱۳۸۸ که مصادف با روز تولدش نیز بود، تنها ۱۶ سال داشته است.

یکی از نزدیکان پوریا به سازمان حقوق بشر ایران گفته است که هنگامی که پوریا خردسال بود، مادر او از پدرش طلاق می‌گیرد، اجازه دیدن پوریا را به پدرش نمی‌دهد و پوریا را مخفی می‌کند. زمانی که پوریا حدودا پنج سال سن داشت، مادر او با فردی به نام به عنوان همسر دوم ازدواج می‌کند و پس از آن، هر دو زن در یک خانه زندگی می‌کنند. مادر پوریا برای اینکه همسر سابقش نتواند پوریا را پیدا کند، شناسنامه‌اش را مخفی کرده و از شناسنامه فرزند فوت شده همسر جدیدش که متولد ۲۰ فروردین ماه ۱۳۶۸ بود، برای وی استفاده می‌کند.

این منبع با اشاره به مشکلات پوریا در کودکی از جمله اعتیاد ناپدری به تریاک، دعوا و مشاجرات همیشگی ناپدری با مادرش، بدرفتاری‌های ناپدری با پوریا و کتک‌زدن‌های مداوم او، گفته که علاوه بر اینها، پوریا همیشه مورد بی‌مهری و بی‌توجهی مادر خود هم قرار می‌گرفت.

به گفته این منبع پوریا می‌دانست که همسر مادرش پدر واقعی‌اش نیست ولی از هویت واقعی خود نیز بی‌اطلاع بود. او در روز ارتکاب قتل با ناپدری خود که مشغول کشیدن تریاک بود، درگیر می‌شود و کنترل خود را از دست می‌دهد. سپس به پشت بام می‌رود تا خودش را به پایین پرت کند. در پشت بام یک میله می‌بیند، آن را برمی‌دارد، به طبقه پایین برمی‌گردد و ناپدری را که هنوز در حال کشیدن مواد مخدر بود، به قتل می‌رساند. این منبع تاکید کرده که پوریا هیچ نقشه قبلی برای انجام این کار نداشته و بر اثر یک عصبانیت آنی این اتفاق افتاده است.

پوریا طبائی در هنگام بازداشت از هویت واقعی خود خبر نداشته و خود را مهدی سلطانی معرفی کرده اما مادرش که شناسنامه اصلی او را در دست داشت، در هنگام بازپرسی این راز را برملا کرده و نام واقعی او را گفته است.

هم اکنون ثبت احوال برای پوریا طبائی شناسنامه جدیدی صادر کرده و دادگاه نیز هویت او را تا حدودی پذیرفته است. با این وجود تا این لحظه دادگاه حاضر نشده تا این کودک-مجرم را که در زندان رجایی شهر کرج نگهداری می‌شود، برای مشخص شدن سن واقعی و همچنین تعیین رشد عقلی به پزشکی قانونی ارسال کند.

بر اساس این گزارش، در سال ۱۳۹۳ اولین اعاده دادرسی در پرونده او ارائه شده که شعبه ۳۸ تجدیدنظر آن را رد کرده و خواستار شناسنامه اصلی پوریا شده است. با ارائه شناسنامه اصلی گفته‌اند سال ۸۹ دادگاه می‌توانست به دلیل زیر ۱۸ سال بودن قصاص ندهد؛ درصورتی که این قانون [ماده ۹۱] سال ۱۳۹۲ تصویب شده و سال ۱۳۸۹ این قانون اصلاً وجود نداشته است که از قصاص جلوگیری کند.

در تقاضای اعاده دادرسی برای بار سوم، بدون این‌که پرونده به پزشکی قانونی و کمسیون پزشکی ارسال و پرونده برای تصمیم‌گیری به دادگاه کیفری ارسال شود، شعبه ۳۸ گفته که مدرکی مبنی بر اینکه پوریا در آن زمان ماهیت جرم را تشخیص نمی‌داده، وجود ندارد. این در حالی است که قانوناً این نظر را کمیسیون پزشکی و پزشکی قانونی باید اعلام کند.

در آخر، ریاست شعبه ۳۸ به وکیل پوریا گفته است که هربار که اعاده دادرسی را رد می‌کند، زیرا ماده ۹۱ را شخصا قبول ندارد.

در بخشی از حکم محکومیت پوریا به اعدام، به‌صورت مبهم و اشتباه آمده: «دفاعیات وی و وکیل مدافع ایشان نیز مؤثر در مقام نبوده و با اوصافی که گذشت، بلوغ شرعی و قانونی نیز دارد. منصرف از اینکه شناسنامه وی یکی دو سال با سن واقعی او اختلاف هم اگر داشته باشد و سال تولد وی ۱۳۷۱ فرض شود، باز بالغ بر ۱۸ سال سن دارد.»

در این حکم که از سوی شعبه ۱۱۳ دادگاه کیفری استان تهران به ریاست قاضی همت‌یار صادر شده، قاضی بدون ارسال به پزشکی قانونی نتیجه گرفته که این کودک-مجرم بلوغ شرعی و قانونی دارد و بالغ بر ۱۸ ساله بودن پوریا را نسبت به روز صدور حکم حساب کرده است و نه روز ارتکاب قتل.

در ۲۰ روز گذشته دو کودک-مجرم به نام‌های علی کاظمی و محبوبه مفیدی اعدام شدند. این افراد هم طبق ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی، برای تعیین رشد عقلی به پزشکی قانونی اعزام نشده بودند.

ایران جزر کشورهایی است که میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی را امضا کرده که طبق آن اعدام کودکان ممنوع شده است.

ایران پیمان‌نامه حقوق کودک را هم امضا کرده که طبق ماده ۳۷ آن، اعدام و سلب حیات و همین‌طور حبس ابد غیرقابل بخشش برای کودکان ممنوع اعلام شده است.