کودک همسری و زنان مقامات جمهوری اسلامی

۰۵/بهمن/۱۳۹۷

این روزها بحث طرح ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و موضوع کودک همسری در شبکه‌های اجتماعی داغ است اما این موضوع در میان مقامات جمهوری اسلامی کمتر واکنشی را به دنبال داشته است.اکثر این مقامات اگر بخواهند وضعیت خود و همسرانشان را ملاک قرار دهند و آن رفتار را برای امروز تجویز کنند چندان مشکلی با ازداج دختران در سن پایین ندارند.

همسران بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی به خصوص روحانیون در زمان ازدواج بین ۱۳ تا ۱۵ سال و برخی از آنان نیز زیر ۱۳ سال سن داشته‌اند. این سبک ازدواج اما در میان خانواده‌های مذهبی در آنزمان امری معمول بوده است.

یکی از مشهورترین ازدواج‌ها در این سن مربوط به محمد محمدی ری شهری، وزیر اسبق اطلاعات است. او با دختر علی مشکینی، رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری ازدواج کرده که در زمان ازدواج کمتر از ۱۱ سال سن داشته است.

محمد ری‌شهری، وزیر اسبق اطلاعات ایران/ تصویری از او و همسرش در دست نیست
محمد ری‌شهری، وزیر اسبق اطلاعات ایران/ تصویری از او و همسرش در دست نیست

ری شهری در خاطرات خود گفته، وقتی خانواده اش برای دیدن دختر مشکینی می‌روند، برایش می‌نویسند که «خوب است، ولی بچّه است». او پاسخ می‌دهد که «صبر می‌كنم تا بزرگ شود». دراین زمان دختر مشکینی حدود ۹ سال سن داشته است.

با این حال او پس از مدتی از آیت الله مشکینی می‌خواهد که زندگی مشترک با همسرش را آغاز کند و این زندگی در حالی آغاز می‌شود که او ۲۲ سال و همسرش کمتر از ۱۱ سال سن داشته است.

ری شهری در اینباره گفته است: «البتّه قرار ما این بود كه بگذارم همسرم بزرگتر بشود ، ولی من احساس كردم كه باید زودتر ازدواج كنم و بالاخره با اصرار زیاد من ، موافقت كردند و جشن ازدواجی در منزل خودشان گرفتند و تقریبا همه مراجع و آقایانی كه آن زمان زنده بودند ، در جشن شركت كردند».

برادران لاریجانی

آیت‌الله میرزا هاشم آملی، پدر برادران لاریجانی، اصرار داشته که پسرانش در سن نوجوانی ازدواج کنند.

محمدجواد لاریجانی در پاسخ به سوالی درباره اینکه در چه سنی ازدواج کرده گفته که «خودم هم نمی‌دانم. فکر کنم ۱۷-۱۶ ساله بودم».

او که با دختر عمه‌اش ازدواج کرده و در حاشیه یکی از سخنرانی هایش گفته بود که همسرش چند سال از او کوچک‌تر است.

علی لاریجانی نیز در حالی که حدود ۲۰ سال سن داشت با فریده مطهری، دختر مرتضی مطهری، که حدود ۱۵ سال سن داشت ازدواج کرد.

علی لاریجانی در کنار همسر و مادر همسرش
علی لاریجانی در کنار همسر و مادر همسرش

صادق لاریجانی نیز با دختر آیت الله وحید خراسانی، مرجع تقلید شیعه، ازدواج کرده اما گزارشی درباره سن همسر او منتشر نشده است.

همسران بسیاری از دیگر روحانیون و مقامات شاخص جمهوری اسلامی در زمان ازدواج حدود ۱۴ یا ۱۵ سال سن داشته‌اند. از جمله صاحبه عربی، همسر حسن روحانی، در زمان ازدواج با پسرخاله خود ۱۵ سال سن داشته است.

همسر اسدالله بادامچیان،از اعضای شاخص حزب موتلفه اسلامی، هنگام ازدواج ۱۴ سال داشته است. او می گوید دراین ازدواج «هیچ نقشی» نداشته است و وقتی که به او گفته‌اند،قبول کرده است. همسر بادامچیان دختر سعید امانی از دیگر اعضای موتلفه بوده است.

همسر حسن روحانی (نفر دوم از چپ) در کنار همسران برخی مقام‌های دولت در یک مهمانی خیریه در اردیبهشت ۹۳
همسر حسن روحانی (نفر دوم از چپ) در کنار همسران برخی مقام‌های دولت در یک مهمانی خیریه در اردیبهشت ۹۳

آیت‌الله خمینی نیز زمانی که ۲۷ ساله بوده از خدیجه ثقفی که آنزمان ۱۵ سال سن داشته خواستگاری می‌کند و حدود ۱۰ ماه بعد خدیجه ثقفی پس از چندین بار خواستگاری جواب مثبت می‌دهد و با او ازدواج می‌کند.

فاطمه طباطبایی عروس آیت الله خمینی و همسر احمد خمینی نیز در زمان ازدواج ۱۵ ساله بوده است.

زهرا مصطفوی دختر آیت الله خمینی اما در سن ۱۹ سالگی ازدواج کرده است.

تصویری از آیت‌الله خمینی و همسرش، احتمالاً مربوط به اوائل انقلاب
تصویری از آیت‌الله خمینی و همسرش، احتمالاً مربوط به اوائل انقلاب

در وب‌سایت آیت الله خمینی نیز با اشاره به نظرات او نوشته شده که از نظر این مرجع تقلید «شرط رشد که در فقه مطرح است از شرط سن بهتر است چون نمی‌توان بطور کلی ادعا کرد همه دختران کمتر از هجده سال کودک هستند، بلکه قانون‌گزار می تواند سنی را مشخص کرده و اعلام کند که بیشتر افراد در این زمان دارای بلوغ و رشد هستند و موارد استثناء را به عهده داوری دادگاه قرار دهد».

موضوع ازدواج دختران در سن پائین از جمله برنامه‌های تبلیغی حکومت نیز بوده است. محسن قرائتی از مبلغان شاخص که همسرش در زمان ازدواج ۱۳‌سال داشته بارها دربرنامه‌های تلویزیونی خود اعلام کرده که دخترانش در زمان تحصیل در دبیرستان ازدواج کرده‌اند و تنها یکی از آنها در دوره دانشجویی ازدواج کرده است.

منصوره خجسته همسر رهبر جمهوری اسلامی نیز در زمان ازدواج کمتر از ۱۷ سال سن داشته است.

مقامات غیر روحانی جمهوری اسلامی اما به نسبت روحانیون در سنین بالاتری ازدواج کرده‌اند و سن همسران آنان در زمان ازدواج نیز بیشتر بوده است.

علی اکبر صالحی و همسرش در مراسمی در وزارت خارجه ایران در بهمن ۱۳۹۰
علی اکبر صالحی و همسرش در مراسمی در وزارت خارجه ایران در بهمن ۱۳۹۰

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، گفته که در زمان ازدواج ۲۳ سال و همسرش ۱۷ سال داشته است.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، نیز در ۱۹ سالگی ازدواج کرده و همسرش ۱۷ سال داشته. پسر و دختر ظریف هم دراین مورد جا پای پدر و مادر گذاشته‌اند و در دوره‌ای که ازدواج درسن پائین چندان مرسوم نیست، پسرش در ۱۹ سالگی و دخترش در ۱۷ سالگی ازدواج کرده‌اند.

همسر مرتضی حاجی، وزیر آموزش و پرورش در دولت محمد خاتمی، حدود ۱۶ سال سن داشته است.

عفت مرعشی از جمله زنان مقامات جمهوری اسلامی است که در زمان ازدواج سن بالاتری نسبت به دیگر زنان داشته است. او در ۲۳ سالگی با اکبر هاشمی رفسنجانی ازدواج کرد.

فائزه هاشمی دختر آنان اما در ۱۶ سالگی عقد و در ۲۱ سالگی زندگی مشترک را شروع کرده و البته در همان ۲۱ سالگی هم اولین فرزندش مونا به دنیا آمده است.

به مرور زمان هر چند سن ازدواج در میان فرزندان مقامات جمهوری اسلامی افزایش یافته اما رویه واحدی در اینباره وجود ندارد و بسته به روحیات شخصی مقامات مختلف متفاوت است.

در حالی که دختران برخی مقامات در سن حدود ۳۰ سال ازدواج کرده‌اند، برخی دیگر همچنان به ازدواج دخترانشان در سن پایین اصرار دارند.

از جمله علیرضا زاکانی، نماینده سابق و از فرماندهان سابق بسیج دانشجویی، به سه دختر خود گفته که باید سریع ازدواج کنند. آنان هم قبول کرده‌اند که بعد از دیپلم و کنکور ازدواج کنند و یکی از دخترانش تا مدتی پس از ازدواج همراه با همسرش درخانه آنان زندگی کرده است.

هر چند در این میان از میان مصاحبه‌ها و سخنان روحانیون می‌توان دریافت که فرزندان آنان همچنان نسبت به دیگر گروه‌ها در سن پایین‌تری ازدواج می‌کنند.