کتمان واقعیت ها چیزی را عوض نمی کند؛ کودکان را در برابر آزارهای جنسی مقاوم کنیم

در روزگار کنونی که تحقق «دهکده جهانی» مک لوهان را شاهد هستیم و با توسعه و تکثر فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی، سرعت غیرقابل باوری را در انتقال پیام، مد، نمادها، ارزش ها و سایر شاخصه های اجتماعی جوامع مختلف به یکدیگر شاهد هستیم و شرایط به گونه ای شده که دیگر نمی توان دروازه های شهر را بر روی تغییرات بست.

در این احوال، ناگزیر باید در درون جامعه مان اینقدر بر مبنای فرهنگ بومی و ارزش و سنت های نهادینه شده در متن جامعه، نوآوری توام با شهامت تابوشکنی داشته باشیم تا همچنان در کورس سنگین دنیای ارتباطات امروز که اتفاقا آسیب های اجتماعی بس سنگینی هم دارند، بتوانیم گلیم خود را از آب بیرون کشیم و حرف هایی برای گفتن داشته باشیم.
کافیست به حافظه کمی دورترمان مراجعه کنیم و تابوهایی چون ویدئو، ماهواره، ایدز، ازدواج سفید و… را به یادآوریم که با برخوردهای قهری هرگز از میان نرفتند بلکه این جامعه بود که واقعیت این پدیده ها را پذیرفت و اکنون دیگر نه بحث قبح آنها مطرح است و نه ممنوعیت شان؛ این درست می تواند سرمشقی برای پرداختن به بسیاری از آسیب های اجتماعی باشد که همیشه در بایگانی ذهن مسئولان ما خاک خورده اند اما بروز و ظهورشان را در جامعه کسی نمی تواند کتمان کند.
مساله آزارهای جنسی نه مختص ایران بلکه در همه جای جهان وجود دارد با این تفاوت که در کشورهای دیگر ساز و کار تعریف شده ای برای آموزش، کنترل و تقویت کودکان وجود دارد با این حال در کشورمان تاکنون حتی طرح موضوع هم نوعی هتاکی، گستاخی و عبور از خطوط قرمز به شمار می آمده اما اخیرا در اقدامی ارزشمند از سوی استانداری تهران طرحی برای پیشگیری از آزارهای جنسی کودکان در دستور کار قرار گرفته که اجرای آن می تواند تا حد زیادی کودکان را از همان دوران مهدکودک و پیش دبستانی ها نسبت به خطر آزارهای جنسی آگاه می کند.
طرح «پیشگیری از آزارهای جنسی کودکان» یک رخداد نو در جامعه ایرانی است که توسط اداره کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران با همکاری برخی دیگر از ارگان ها در دست اجراست و ما هم برای واکاوی بیشتر این طرح و آگاهی خانواده ها بخصوص تهرانی ها که نخستین جامعه هدف این طرح است، با دکتر سیاوش شهریور در همین رابطه گفت و گویی اختصاصی انجام دادیم.

** اهمیت پیشگیری از آزارهای جنسی کودکان
مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران در این خصوص اظهار کرد: با توجه به رسالتی که دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری برای پرداختن به مسائل اجتماعی و فرهنگی دارد، در ذیل نگاه آسیب های اجتماعی اقدامی کارساز، علمی و دانش محور را در دستور کار قرار دادیم چون اساس کار این دفتر بر مبنای تحلیل و تدوین آسیب های اجتماعی با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری برای برخورد و کاهش آسیب های اجتماعی است.
دکتر سیاوش شهریور گفت: بر مبنای فایده – هزینه مسائل به این نتیجه رسیدیم که هزینه های پیشگیری در حوزه آسیب های اجتماعی بسیار کمتر از مداخله و درمان است و اجرای طرح پیشگیری از آزارهای جنسی کودکان در استان تهران نیز بر همین مبنا آغاز شد.
وی اظهار کرد: با توجه به اینکه هم اسلام و هم علم، دوران کودکی را اساس جامعه پذیری و تربیت می دانند، از این رو بر آن شدیم که در ذیل نگاه اسلامی و سنت های ایرانی برای سلامت کودکان برنامه پیشگیری از آزارهای جنسی را در دستور کار قرار دادیم.

** شاخصه های این طرح
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران این طرح را دارای شاخص ها و ویژگی هایی متمایز عنوان کرد.
به گفته او، انطباق با سنت های اسلامی نخستین ویژگی طرح پیشگیری از آزارهای جنسی کودکان است و طراحی این برنامه نیز به گونه ای است که استنباط نگاه غیردینی از آن نشود.
دکتر شهریور، همچنین همخوانی طرح مذکور با معیارهای ملی، سنتی و ایرانی را ویژگی دوم آن عنوان کرد و گفت: منویات این طرح در قاموس سنت های ایرانی مسبوق به سابقه است.
وی، همچنین دانش محوری و داشتن مبنای علمی و نیز قابلیت انتشار و اشاعه طرح در قابل کتاب یا جزوه را ویژگی دیگر طرح برشمرد.

** اجرا در مهدهای کودک و پیش دبستانی ها با کتابی ویژه
دکتر شهریور با بیان اینکه این طرح حکم یک ماده درسی را ندارد، اظهار کرد: ما به عنوان یک نهاد حاکمیتی و سیاستگذار در پی آن هستیم که همگام با آموزش های حوزه ابتدایی و مهدهای کودک، طرح پیشگیری از آزارهای جنسی را در کنار سایر مسائل درسی هم داشته باشیم.
به گفته او، کارشناسان زیادی روی انجام علمی و با ظرافت این طرح و اجرای آن در مهدهای کودک و پیش دبستانی ها کار کرده اند و در حوزه اجرا نیز توسط یک مرجع دولتی و با کسب رضایت شرکای اجتماعی همراه است به طوری که در کارگروه اجتماعی و فرهنگی استان تهران نیز مورد تایید همه مدیران کل حوزه آموزش قرار گرفت.
به گفته مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران، برای اجرای این طرح، کتابی با عنوان «من همه را دوست دارم، اما…» توسط یکی از اساتید دانشگاه علامه طباطبائی (شهین علیائی زند) تهیه شده که منبع اصلی آموزش در مهدهای کودک و پیش دبستانی ها می باشد.
وی ادامه داد: همچنین انیمیشنی(پویانمایی) در همین زمینه به مدت زمان کمتر از یک دقیقه تهیه شده که جذابیت و اثرگذاری زیادی برای جامعه هدف این آموزش ها دارد.
شهریور گفت: این طرح ویژه استان تهران و در نخستین گام در شهر تهران اجرا می شود.

** تابوشکنی و آموختن مهارت «نه گفتن» به کودکان
دکتر شهریور با بیان اینکه باید این تابو را شکست و کودکان را با واقعیت های جامعه از همان سنین کودکی آگاه کرد، گفت که بر اساس بررسی های انجام شده 35 درصد از روسپی ها اعم از زن و مرد در دوران کودکی مورد آزارهای جنسی واقع شده اند.
او اظهار کرد: آموختن مهارت «نه گفتن» در این طرح به کودکان یکی از اهداف است زیرا یکی از دغدغه های خانواده ها همواره این بوده که چگونه به فرزندانشان بیاموزند که «نه» بگویند و برای پیشگیری از آزارهای جنسی بر اساس آموزه های دین اسلام از خود مراقبت نمایند.
وی فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی را با وجود همه محاسن و فوایدی که دارند، نوعی تهدید جدی و آسیب برای کودکان دانست و بر لزوم ارائه آموزش های لازم برای کودکان و آگاه ساختن آنها نسبت به برخی مسائلی که تاکنون در جامعه ما نوعی تابو محسوب می شده اند و از همین محل نیز اغلب آزارهای جنسی متوجه آنان شده، تاکید کرد.
دکتر شهریور با اشاره به کتاب «من همه را دوست دارم، اما…» که مبنای آموزش در طرح پیشگیری از آزارهای جنسی محسوب می شوند، گفت: خانواده ها استقبال خیلی مناسبی از این کتاب داشته اند.
وی گفت: در این کتاب به صورتی بسیار ماهرانه و زیرکانه به کودکان آموخته می شود که همانطوری که مثلا حوله یا مسواک از وسایل شخصی است و نباید آنها را به دیگران بدهیم برخی از اعضای بدن ما هم متعلق به خودمان است.
به گفته این مسئول، اجرای طرح پیشگیری از آزارهای جنسی در شهر تهران اقدامی بی نظیر و ملی است که نه تنها در کشور بلکه در سطح خاورمیانه هم تاکنون چنین طرحی اجرا نشده است.
وی با بیان اینکه طرح مذکور با نیت ممانعت از آسیب های اجتماعی و در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص لزوم برخورد با آسیب های اجتماعی اجرا شده، از آنچه سوء استفاده های سیاسی از آن خواند، اظهار گلایه کرد.
وی گفت: درخواست ما این است که رقبای سیاسی، این اقدام علمی و انسانی را وجه المصالحه قرار ندهند و واقعیت های جامعه را ببینند.
قطعا اجرای موفق طرح پیشگیری از آزارهای جنسی کودکان که نخستین بار در شهر تهران انجام می شود، می تواند الگویی برای سایر شهرها و استان های کشورمان باشد که با رخداد آزارهای جنسی کودکان مواجه هستند اما تاکنون کسی از آن به خاطر «پاره ای مصلحت ها» دم نزده است.
گزارش از یحیی معماری – انتشار دهنده: محسن فتاحی
تهرام 6539**1625