ترک تحصیل کودکان مانع ریشه‌کنی بیسوادی

۳۰ دی ۱۳۹۶ 

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با اشاره به اینکه یکی از دلایل عدم ریشه‌کنی بیسوادی تحت پوشش قرار نگرفتن کامل کودکان است، مهمترین دلایل ترک تحصیل کودکان را تشریح کرد.
کودک کار
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، علی باقرزاده در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع چالش‌های سوادآموزی اظهار‌کرد: در 50 سال اخیر مفهوم مرتبط با سواد دائم در حال توسعه است و حداقل در 10 سال گذشته موسسات بین المللی در تعریف سواد به چند کلیدواژه اساسی اشاره کرده‌اند که تکثر سواد شامل سواد اقتصادی، فرهنگی، اطلاعاتی، سیاسی و اجتماعی از جمله آنهاست.

وی افزود: مشارکت مدنی و بهبود سلامت نیز در تعاریف سواد مورد تاکید قرار گرفته و اخیرا در توصیه‌نامه آموزش بزرگسالان بحث مواجهه با محیط رو به رشد در محیط فناورانه مطرح شده است. فرد باسواد باید بتواند مشکلات فردی، اجتماعی و اقتصادی‌اش را در این محیط حل کند.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان اینکه در نهایت هر مهارت، قابلیت و توانایی که کمک می‌کند فرد زندگی بهتری داشته باشد در دایره تعریف سواد می‌گنجد، اظهار کرد: به نوعی خویش‌فرمایی و خوداتکایی در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی را تحت عنوان مفهوم سواد می‌شناسیم.

باقرزاده مکانیسم‌های تعیین سطح سواد در کشور را تشریح کرد و گفت: یکی از مهمترین روش‌هایی که در کشور ما و اغلب کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن است که توسط مرکز آمار صورت می‌گیرد. روش دیگری که اخیرا متداول شده استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی ثبتی است این پایگاه به خوبی شکل گرفته و تمام مراکز آموزش عمومی و عالی به آن متصل هستند.

وی افزود: روش سوم نیز سنجش سواد است که در برخی کشورها انجام می‌شود و هزینه بر است و افراد در آزمون استاندارد عملکردی شرکت می‌کنند البته زمینه اجرای این روش در ایران هنوز فراهم نشده است.

* باسوادی 87 درصد مردم

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان اینکه موظف هستیم آخرین آمار باسوادی را طبق آخرین آمار سرشماری سال 95 اعلام کنیم، به مقایسه آمار بیسوادی ازسال 55 تا 95 در رده سنی تمام افراد بالای 6 سال پرداخت و گفت: در سال 55 ، 47.5درصد باسواد داشتیم. این عدد در سال 65 به 61.8 درصد، در سال 75 به 79.5 درصد، درسال 85 به 84.6 درصد، در سال 90 به 84.8 درصد و در سال 95 به 87.6 درصد رسیده است.

* 8 میلیون بیسواد در کشور

باقرزاده تعداد افراد بیسواد را در سال‌های یاد شده نیز اعلام کرد و گفت: سال 55، 14 میلیون و 200 هزار نفر، سال 65، 14 میلیون و 700 هزار نفر، سال75، 10 میلیون و 700 هزار نفر، سال 85، 9 میلیون و 830 هزار نفر، سال 90، 10 میلیون و 100 هزار نفر و سال 95، 8 میلیون و 790 هزار نفربیسواد در کشور داشته‌ایم.

وی افزود: درصد باسوادی در گروه سنی 10 تا 19 سال ، 98.2 درصد، در گروه سنی 10 تا 29 سال به 97.3 درصد و در گروه سنی 10 تا 49 سال به 94.7 درصد رسیده است.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان اینکه از مجموع 8 میلیون و 800 هزار نفر بیسواد اعلام شده در سال 95، 2میلیون و 850 هزار نفر زیر 50 سال سن دارند و حدود 5 میلیون و 860 هزار نفر بالای 50 سال سن دارند که در اولویت کاری نهضت نیستند، گفت: در واقع وضعیت بیسوادی برخلاف آمار هشت میلیونی گروه سنی بالای 6 سال آنقدرها هم بد نیست و در واقع این نرخ در جمعیت فعال کشور حدود 95 درصد است.

باقرزاده ادامه داد: البته این اطلاعات بر اساس خوداظهاری افراد به ثبت می رسد و ممکن است در همه موارد پاسخ مردم یکسان نباشد. به عنوان مثال در مواردی اگر مامور سرشماری از مادر خانواده سوال کند وی تقریبا سطح سواد اعضای خانواده را بالاتر می‌گوید ولی پدر خانواده سطح سواد را پایین تر می‌گوید. در این خصوص یه یک مسئله دیگر نیز برخورد کرده‌ایم و آن بالارفتن سطح توقع مردم از سواد است. اگر فردی قبلا می‌توانست نامه بنویسد و بخواند باسواد محسوب می‌شد اما اکنون دیگر تعریف مردم فقط خواندن و نوشتن نیست. برخی مردم در سرشماری گفته بودند بیسوادند اما بررسی کردیم مدرک بالای کلاس پنجم داشتند. در پژوهش هایی از آنها سوال کردیم 29 درصد گفتند ” پنجم ابتدایی الان سواد نیست و باید دیپلم داشته باشی”.

* دلایل ریشه‌کن نشدن بیسوادی

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی علل ریشه کن نشدن بیسوادی در کشور را تشریح کرد و گفت: از عمده ترین دلایل این است که نمی‌توانیم کودکان شش ساله را کامل تحت پوشش ببریم. این امر یک دلیل قانونی دارد و آن این است که آموزش الزامی نیست. در واقع همه قوانین ناظر بر رایگان بودن آموزش است ولی ناظر بر اجباری بودن آن نیست و قانون اجبار افراد برای ثبت نام در دوره ابتدایی نداریم.

وی تاکید کرد: البته نمی‌توانیم حق آموزش را احیا کنیم اما حقوق دیگر را معطل کنیم وقتی که میگوییم آموزش اجباری شود یعنی اگر فردی نیامد باید مجازات‌هایی را چه در حقوق فردی و چه در حقوق اجباری تحمل کند که اکنون این بستر در کشور وجود ندارد. البته قانون حمایت از کودک، تحصیل را حق کودک می‌داند و اگر خانواده دانش‌آموزی از رفتن فرزندش به مدرسه ممانعت کند تحت تعقیب قرار می‌گیرد که لازم هست ولی کافی نیست.

* ترک تحصیل کودکان

باقرزاده با اشاره به ترک تحصیل کودکان گفت: افرادی را داریم که وارد مدرسه می‌شوند اما در دوره ابتدیی آن را ترک می‌کنند که 53 درصد به حوزه اقتصادی برمی‌گردد. 35 درصد دلایل اجتماعی چون طلاق و اعتیاد والدین، 7 درصد دلایل فردی عمدتا در حوزه جسمانی و 5 درصد دلایل آموزشی چون نبودن مدرسه دارد بر این اساس 88 درصد ترک تحصیل دلایل اقتصادی و اجتماعی دارد، بنابراین اگر بخواهیم مشکل را حل کنیم باید در این بخش سرمایه‌گذاری کنیم.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با اشاره به اینکه باید در این میان به نهادهای حمایتی توجه کنیم، تاکید کرد: البته تصور می‌کنم آموزش و پرورش می‌تواند بهترین متولی باشد و باید هزینه‌های تحصیل، کتاب، یونیفرم و بیمه را با مکانیسمی در اختیار مدرسه، آموزش و پرورش محلات قرار دهیم.

باقرزاده ادامه داد: اکنون با تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در حوزه کودکان بیرون از مدرسه مواجه هستیم، به این معنا که پول را به یک وزارتخانه می دهند از وزارت آموزش و پرورش سوال می‌کنند که چرا بچه‌ها به مدرسه نمی‌آیند. برای رسیدن به نقطه موفقیت آمیز جدید باید راه‌ها و روش‌های جدیدی طی کنیم که اعتماد به مدرسه و آموزش و پرورش منطقه از جمله آنهاست. آموزش و پرورش باید کودکان را شناسایی و مداخله بهنگام انجام دهند.

وی درباره اجباری شدن سوادآموزی در کشور گفت: طرحی را به دولت پیشنهاد دادیم که در سال 94 مصوب شد و در بند 4 آن آمده بود از ابتدای سال 95 هر فردی بخواهد گواهینامه یا جواز کسب بگیرد باید سواد داشته باشد. متاسفانه با وجود آنکه پژوهش‌ها نشان می‌دهد بین سطح سواد و تصادفات جاده‌ای ارتباط مستقیم وجود دارد اما در مجلس اعلام شد که خلاف قوانین موجود است و فعلا به نتیجه نرسیده است.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی درباره علل بالابودن نرخ بیسوادان در دهه گذشته اظهار کرد: به هرحال باید این را هم در نظر داشته باشید که جمعیت کشور در این سال‌ها از 27 به 68 میلیون افزایش یافته و به همان نسبت مشکلات اقتصادی نیز رشد کرده و دلایل عدم ورود کودکان به مدرسه متنوع شده است. از سوی دیگر نرخ پایداری سواد در بزرگسالان در دنیا پایین است.

باقرزاده افزود: همچنین با غنی نبودن محیط زندگی افراد سواد آموخته روبرو هستیم. باید برای یادگیری مادام العمر، متون مناسب آن سطح سواد نیز وجود داشته باشد. اکنون متون و کتب موجود در بازار یا برای افراد زیر هجده سال یا برای بزرگسالان تحصیلکرده است و در واقع برای بزرگسال کم سواد محتوا و کتاب بسیار کم است و جمعیت کم سواد در سیاست‌گذاری‌ها مورد غفلت قرار گرفته‌اند.

وی با بیان اینکه جمعیت قابل توجهی در این رده داریم گفت: در کنار جمعیت بیسواد حدود 8 میلیون نفری، حدود 10 میلیون کم سواد داریم که درواقع باسواد هستند اما تحصیلاتشان در حد ابتدایی است.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان اینکه جزو معدود کشورها و دولت‌هایی هستیم که پاداش باسوادی به افراد می‌دهیم، اظهار کرد: این رقم در سال 94، 130 هزار تومان در سال 95، 134 هزار تومان و اکنون 138هزار تومان است که به افرادی که باسواد می‌شوند تعلق می‌گیرد.

* وضعیت استخدام آموزش دهندگان نهضت سواد‌آموزی

وی با اشاره به اینکه یکی از چالش‌های سوادآموزی، گره خوردن همکاری آموزش دهندگان با استخدام رسمی آنهاست عنوان کرد: در اساسنامه سازمان نهضت سوادآموزی آمده است که هرشخصی پنج سال در سازمان کار کند استخدام می شود. اما این قانون مکرر اصلاحیه خورده و در نهایت به وضع طرح ها و قوانینی از سوی مجلس رسیده‌ایم.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی درباره استخدام آموزش دهندگان نهضت سوادآموزی گفت: قریب به 85 تا 100 درصد آموزش دهندگان ما مدرک لیسانس و بالاتر دارند. آموزش دهنده در بدترین شرایط باید فرد بیسواد را پیدا کرده و در بدترین شرایط وی را سرکلاس درس بیاورد و معمولا زحمات زیادی را متحمل می شود.

وی افزود: در قانون آمده است که نیروهای آموزش دهنده تجمیعی قبل از سال 92 مشمول تبصره اصلاحی بند 10 ماده 17 قانون تعیین تکلیف نیروهای حق التدریس می‌شوند. اگر قرار است برای حق التدریس‌ها و پیش دبستانی‌ها تصمیمی بگیرند برای آموزش دهندگان نیز مصداق دارد و روح قانون این را می‌گوید. فروردین امسال نیز طرحی ارائه شد و مجلس پیش نویسی برای تعیین تکلیف همه گروهها آماده کرده و آماده‌ایم تا در صحن علنی تصویب شود و هرچه به قانون تبدیل شود اجرای آن را بر خود فرض می‌دانیم.

به گفته باقرزاده 95 درصد فعالیت های این سازمان از طریق برونسپاری صورت می‌گیرد و 570 شرکت همه ساله اقدام به عقد قرارداد با این مجموعه می کنند.