اعدام ۴ مجرم زیر سن قانونی در سال گذشته

فاطیما فردوس: علیرضا، امیرحسین، علی و محبوبه. ۴ کودک‌-مجرمی که زیر سن قانونی مرتکب قتل و در سال ۹۶ پس از رسیدن به سن قانونی قصاص شدند. ایران در سال ۱۳۷۲ رسما کنوانسیون حقوق کودک را پذیرفت؛ مشروط بر آن که مفاد آن در هر مورد و هر زمان در تعارض با قوانین داخلی و موازین اسلامی باشد از طرف دولت این کشور لازم‌الرعایه نباشد.

آمارها هم نشان می‌دهد که ایران به همراه پاکستان، عربستان سعودی و یمن از معدود کشورهایی است که مجرمانی که در کودکی جرمی مرتکب شده‌اند را اعدام کرده‌اند. البته موارد بسیاری هم بوده است که حکم قصاص نقض شده است ولی حرفکارشناسان و فعالان مدنی کودک می‌گویند اعدام مشکلی را حل نمی‌کند و «تا زمانی که ساختارهای اجتماعی، آسیب‌شناسی نشود همچنان شاهد چنین اتفاقاتی هستیم.»

علیرضا تاجیکی، ۱۵ سالگی

علیرضا تاجیکی، ۱۹ مرداد ۹۶ اعدام شد؛ کودکی که در ۱۵ سالگی در شیراز مرتکب قتل و تجاوز شده بود و در زندان عادل‌آباد شیراز قصاص شد. علیرضا تاجیکی سال ۱۳۹۱ در شهرستان فسا به اتهام قتل احسان نیساری ۱۶ ساله دستگیر شد و پس از مدتی به جرم تجاوز به عنف و قتل به اعدام محکوم شد. در ابتدا دلیل مشکوک شدن پلیس به علیرضا تنها این بوده‌است که آخرین نفری که در ساعت ۸ شب با مقتول بوده، علیرضا بوده است و قتل هم در ساعت ۳ صبح اتفاق افتاده است.

گفته شده است علیرضا تاجیکی پس از دستگیری به مدت ۱۵ روز در سلول انفرادی در آگاهی شیراز، بدون دسترسی به خانواده و وکیل، اعتراف کرد. این نوجوان زندانی بار‌ها در دادگاه خود را بی‌گناه خواند اما دادگاه اعترافات اولیه او را به‌ عنوان مدرک در طول دادرسی علیه او پذیرفت.

پیش از این نیز نسرین ستوده، یکی از وکلای علیرضا گفته بود افراد دیگری در این پرونده متهم بودند اما قضات پرونده تحقیقات درباره آنها را متوقف کردند و نهایتا حکم قصاص برای علیرضا تاجیکی صادر و تایید شد، علاوه بر اینها ایرادات بسیار موثری در پرونده وجود دارد که به دلیل فنی بودن وارد نمی‌شوم ولی با وجود ایرادات موثر، چندین نوبت تقاضای اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد کردیم ولی رد شده است.»

امیرحسین پورجعفر، ۱۶ سالگی

امیرحسین پورجعفر، ۱۴ دی ماه ۹۶ اعدام شد؛ پسری که در ۱۶ سالگی ستایش قریشی را در خیرآباد ورامین به قتل رساند. خانواده امیرحسین و ستایش باهم همسایه بودند و رفت‌وآمد داشتند. ۲۳ فروردین ماه سال ۹۵ بود که ستایش ۶ ساله زمانی که برای خرید کردن به بیرون از خانه رفته بود، گم شد و بعد از چند ساعت مشخص شد که در خانه امیرحسین پورجعفر کشته شده است.

قتل ستایش بازتاب وسیع رسانه‌ای به همراه داشت که عمده‌‌ترین دلیل آن تجاوز همراه با اسیدپاشی به ستایش و در نهایت کشتن او بود. در این اتفاق حقوق امیرحسین به عنوان متهم و شرایط زندگی او نادیده گرفته شد و با شانتاژهای رسانه‌ای، او به شیطانی تبدیل شده بود که هیچ حقی ندارد. در واقع اینطور برداشت می‌شد که رسیدگی به حقوق متهم به معنای نادیده‌گرفتن فاجعه‌ای است که برای ستایش رخ داده است؛ اما مسئله این است همانطور که ستایش کودک بود، امیرحسین هم کودک بود و حقوق کودک باید در هر دو سوی این پرونده مورد بررسی قرار می‌گرفت.

روایت‌های هر دو خانواده (خانواده ستایش و خانواده امیرحسین) نشان می‌دهد که این قبیل اتفاقات ریشه در جامعه‌ای دارد که فرد در آن بزرگ می‌شود و قطعا اعدام و حذف این افراد مشکل و معضلی را حل و ریشه‌کن نمی‌کند. (اینجا) گفت‌و‌گو با خانواده ستایش پس از اعدام هم نشان می‌دهد که حذف امیرحسین حال آنها را خوب نکرده و شرایطی مشابه شرایط کشته‌شدن ستایش را برای آنها به‌وجود آورده است.‌ (اینجا)

علی کاظمی، ۱۵ سالگی

علی کاظمی، ۱۰ بهمن ۹۶ اعدام شد؛ کودک-مجرمی که در سن ۱۵ سالگی در دعوایی که دیگران هم حضور داشته‌اند، جوان دیگری را مجروح کرده که منجر به مرگ او شده بود. صبح روز دهم بهمن‌ماه هم در زندان مرکزی بوشهر اعدام شد. همان روز جمعیت امام علی در اکانت توئیتر خود خبر اعدام علی کاظمی را برای اولین بار اعلام کرد. علی که به اتهام قتل عمد به اعدام محکوم شده بود، در هنگام قتل تنها ۱۵ سال سن داشته است.

در توئیت‌های جمعیت امام علی اشاره شده بود که وعده‌ها و قول‌های مساعدی در خصوص توقف اجرای جکم داده شده بود ولی با این حال این حکم به اجرا درآمد. این قتل حدود ۷ سال پیش اتفاق افتاده بود و علی کاظمی هنگام اعدام ۲۲ سال داشته است.

گفته می‌شود پس از اجرای حکم اعدام، علی در قید حیات بوده، او را فورا با آمبولانس به بیمارستان منتقل کرده‌اند و حدودا یک‌ساعت پس از اجرای حکم در حالی‌که او به بیمارستان اعزام شده بود در آنجا فوت کرد. به نظر می‌رسد اعدام کاظمی بی سر و صدا صورت گرفت چون طبق شنیده‌ها حتی وکیل علی کاظمی از زمان اجرای حکم آگاه نشده بود.

محبوبه مفیدی، ۱۷ سالگی

محبوبه مفیدی، ۱۰ بهمن ۹۶ اعدام شد؛ کودک-مجرمی که به اتهام قتل همسر خود در سن ۱۷ سالگی به اعدام محکوم شده بود و در زندان نوشهر اعدام شد. او که متولد ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۷۶ است، متهم بود ۲۶ آذر ماه سال ۱۳۹۲ یعنی زمانی که تنها ۱۷ سال سن داشت، در یکی از روستاهای اطراف نوشهر، با همدستی برادر شوهر خود و به وسیله قرص برنج، شوهر خود را به قتل رسانده است.

در زمان ارتکاب این قتل جسد به پزشکی قانونی ارسال می‌شود و نتیجه پزشکی قانونی ماه‌ها طول کشید تا مشخص کند علت مرگ مقتول چیست.

پس از اعلام نتیجه پزشکی قانونی محبوبه مفیدی در سال ۱۳۹۳ دستگیر شده و به گفته مقامات به ارتکاب قتل با همراهی برادر شوهرش به قصد ازدواج با یکدیگر اعتراف می‌کند. طبق گفته‌ها، محبوبه از محتویات کپسول‌ها که قرص برنج بوده، اطلاعی نداشته ولی بعدا در دومین جلسه دادگاه با اصرار و تهدید خانواده‌اش اقرار‌های خود را تغییر داده است.

این موضوع‌‌‌ همان موقع تعجب قاضی را بر انگیخت ولی بعدا هیچکس نتوانست ثابت کند که محبوبه بی‌گناه است. در این پرونده برای محبوبه مفیدی به اتهام مباشرت در قتل حکم قصاص نفس (اعدام) صادر کردند، همچنین برادر شوهر او با اتهام معاونت در قتل روبرو شد و به ۲۰ سال زندان محکوم شد که در زندان نوشهر نگهداری می‌شود.

۴۷۲۳۸