قاچاق کودکان کار خارجی به ایران!

نکته قابل تأمل آنجاست که درباره تعداد کودکان کاری که از کشورهای دیگر به ایران آمدند ، مشخص نیست و هر سال آمارهای مختلفی ارائه می‌شود چنانکه در سال 92 ولی الله نصر،مدیرکل دفتر آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی اظهار کرد: 50 درصد کودکان خیابانی اتباع بیگانه و غیرایرانی هستند که در این باره طرحی را برای تشکیل کمیته ملی ساماندهی این افراد با همکاری 13 دستگاه به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال کردند که امیدواریم به تصویب نهایی برسد. سال 93 اما کردونی، مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار کرد:« بر اساس تحقیقات به عمل آمده از سوی برخی محققان کشور پیرامون کودکان خیابانی در شهر تهران مشخص شده، حدود 60 درصد کودکان خیابان ایرانی هستند که کودکان بین 10 تا 14 سال 45 درصد کل کودکان خیابانی را شامل می شوند، همچنین 34 درصد از کودکان خیابانی در حال تحصیل هستند، 40 درصد ترک تحصیل کردند و 24 درصد از بچه ها اصلا به مدرسه نرفته اند.» مطابق این آمار 40 درصد کودکان کار در آن سال را اتباع دیگر کشورها تشکیل می‌دادند اما تعداد کودکان کار خارجی هر روز بیشتر شد به نحوی که در 21 شهریورماه سال گذشته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: « 70 درصد کودکان خیابانی خارجی هستند» مسعودی فرید در عین حال تصریح کرده بود که این آمار به معنی افزایش کودکان خیابانی در تهران نیست. 13 مهر 97 هم مدیرکل بهزیستی استان تهران از پذیرش ۳ هزار و ۲۴۴ کودک کار و خیابانی در ۶ ماهه نخست امسال در مراکز آموزشی- حمایتی بهزیستی خبر داد و گفت:« تعداد کودکان خیابانی خارجی نسبت به گذشته افزایش داشته است.»

طفره بهزیستی

این تفاوت آماری سبب انتقادات زیادی شده است به عنوان مثال 3 آبان سال جاری رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: « یک نوع کودکانی هستند که واقعا نیازمندند و نمی‌شود گفت که چرا این کودکان کار ‌می‌کنند. این کودکان غالبا بر اساس نیاز خانوادگی حضور پیدا می‌کنند و احتمالا در همه جای دنیا هستند. دومین گروه، کودکان کاری هستند که گرفتار شبکه‌ها هستند و من درصد آنها را نمی‌دانم.یک بخش کودکان کار غیرایرانی هستند و چندین بار نیز با بهزیستی مکاتبه کرده‌ایم تا درصد افراد نیازمند، درصد اتباع بیگانه و درصد افرادی که گرفتار شبکه‌های مافیایی هستند را به ما اعلام کنند، اما آماری دریافت نکردیم.» سلمان خدادادی افزود: « داشتن آمار زمینه از بین بردن بسیاری از مشکلات را فراهم می‌کند. نداشتن آمار در این موضوع نقص بزرگی است. من فکر می‌کنم آماری در دستشان نیست اگر داشتند، چه کسی محرم‌تر از کمیسیون مجلس؟ وقتی که این آمار را نداشته باشیم چگونه می‌خواهیم به بهزیستی در مورد حمایت از کودکان نیازمند فشار بیاوریم یا نسبت به سازمان‌های امنیتی فشار بیاوریم که باید با سازمان‌های مافیایی برخورد کنند؟ لذا این موضوع که در این جلسات آمار قطعی اعلام نشده، ضعف بزرگی است. البته یکی از دوستان اعلام کرد که ۶۰ درصد اتباع بیگانه‌اند که من این آمار را قبول نداشتم و گفتم مبنای این آمار چیست؟»

کودکان خارجی در کدام شهرها هستند؟

نیمه سال 96 بود که خبرگزاری شهری ایران نوشت؛ پژوهش‌هایی که در مورد بررسی وضعیت کودکان خیابانی در ایران انجام شده نشان می‌دهد که ۳۰.۹ درصد کودکان خیابانی ۶ تا ۱۱ سال و ۹ درصد نیز زیر ۶ سال سن دارند و تعداد کودکان خیابانی غیرایرانی در استان‌های تهران، فارس، خراسان رضوی، بوشهر و اصفهان بیشتر از استان‌های دیگر است. بررسی اولیه وضعیت تابعیت مراجعان نشان می‌دهد که کودکان ایرانی حدود ۷۵.۱ درصد کودکان خیابانی را تشکیل می‌دهند و حدود ۳۰ درصد باقیمانده از کودکان کار، کودکان اتباع بیگانه است.

کدام نهاد مسئول است؟

اما مسئولیت کودکان کار غیرایرانی بر عهده چه نهادی است؟ این سوالی است که پاسخ‌های مختلف و البته متناقض درباره آن ارائه شده است چنانکه در سال 92 نصر در جایگاه مدیرکل دفتر آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی چنین گفت که«طرحی را برای تشکیل کمیته ملی ساماندهی این افراد با همکاری 13 دستگاه به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال کردند که امیدواریم به تصویب نهایی برسد» اما در سال 96 زهره صفاری‌فر، معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران ادامه داد:« ازآن جایی که اکثریت کودکان خیابانی از اتباع خارجی هستند و سازمان بهزیستی مسئولیتی درجذب آنها ندارد درنتیجه هنوز شاهد حضور آنها در خیابان‌های تهران هستیم. » 20 شهریور سال جاری دبیر مجمع نمایندگان استان تهران گفت: «طبق آمار مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران ۷۰ درصد کودکان کار اتباع خارجی هستند. تأکید نمایندگان در این جلسه آن بود که تفاوتی بین کودکان کار ایرانی و غیرایرانی وجود ندارد و بهزیستی باید آنها را تعیین تکلیف کند.» محسن علیجانی افزود:«این افراد به ایران پناه آورده و جمهوری اسلامی نیز همواره میزبان خوبی بوده است. پس لازم است بهزیستی نسبت به جمع‌آوری و رسیدگی و نگهداری آنها اقدام کند یا اینکه خانواده‌های آنها را توانمند نماید. اگر کودکان بازمانده از تحصیل داریم باید آنها را به تحصیل برگرداند.» یک‌ماه بعد یعنی در مهر ماه داریوش بیات نژاد، مدیرکل بهزیستی استان تهران بر خلاف اظهارات صفاری‌فرد که بهزیستی را فاقد مسئولیت در حوزه کودکان خیابانی خارجی می‌دانست، تأکید ‌کرد:« باید در این مورد آسیب‌شناسی و مطالعات کارشناسی و علمی لازم صورت گیرد و اداره اتباع خارجی و نیروی‌انتظامی هم باید بيشتر به این موضوع بپردازند، خصوصا در زمینه ورود اتباع خارجی بدون مجوز قانونی که در کشور حضور دارند.» در اردیبهشت 97 انوشیروان بند‌پی که آن زمان معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان بهزیستی کشور بود، با بیان اینکه 60 درصد کودکان خیابانی را اتباع خارجی تشکیل می دهند گفت : سازمان بهزیستی برای ساماندهی کودکان اتباع خارجی با قوه قضائیه و وزارت کشور مکاتبه کرده است. او در عین حال تصریح کرده که « سازمان بهزیستی آمادگی پذیرش، حمایت تحصیلی و تامین معیشت کودکان خیابانی ایرانی را دارد.» این اظهارات به آن معنی است که اولویت بهزیستی سامان دادن به وضعیت کوکان کار ایرانی و نه خارجی است و بودجه و امکانات کشور در درجه نخست صرف بهبود شرایط کودکان کار ایرانی خواهد شد و نه خارجی!