جاده یکطرفه اعتیاد دختران با اندکی توجه دوطرفه شود

20/04/1398

تهران-ایرنا-اعتیاد بلای خانمانسوزی است که بنا بر آمار رسمی حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را در کشور آلوده کرده و سهم زنان از این سودای خاموش خودخواسته ۱۰ درصد است؛ زنان و دخترانی که اندکی توجه، تشویق، ترغیب، تسهیل، تکریم و تعظیم از سوی خانواده و جامعه، آنان را از این سونامی ایمن می‌دارد. با لبی خندان پذیرای مصاحبه می‌شود ،۲۱ سال دارد و به گفته خودش، تصور واهی از اینکه برخی مواد اعتیادآور نیستند او را به مصرف مواد مخدر و ادامه مسیر این جاده رو به تاریکی کشانده است.

سارا که به مدت ۴ سال با غول اعتیاد هم خانه بوده است و در مرکز احیای زندگی «کنگره ۶۰» مراحل ترک اعتیاد را گذارنده است، اندوه وار درباره تجربه این سفر خودخواسته به خبرنگار اجتماعی ایرنا می‌گوید: ناآگاهی از اعتیاد و تأثیر مواد مخدر در کنار بی توجهی خانواده به یگانه دخترشان دلیل اصلی ورود من به ورطه اعتیاد بود. لذت طلبی، نشاط آنی و کسب انرژی باعث شد تا من در ۱۶ سالگی تحت تأثیر همکلاسی اما در واقع به واسطه ناآگاهی خود وارد این جاده تاریک شدم و بدون تفکر به کشیدن «شیشه» پاسخ مثبت بدهم. این حس رودربایستی و نگفتن «نه» من را تا ورطه بیمار جسمی، روحی پایین کشید و عامل تباه شدن سه سال از زندگی و دور ماندن از جامعه شد تا اینکه با کنگره آشنا شدم.

سارا از لحظه تولد دوباره خود این چنین می‌گوید: آسیب‌های فردی مواد را تا زمانی که در چمبره آن اسیر بودم متوجه نبودم؛ حتی باور نمی‌کردم که این سردردهای مداوم و فرتوت کننده جان، به خاطر مصرف مواد باشد. به شدت لاغر شدم و دیگر قادر به مدرسه رفتن نبودم به همین دلیل دو سال از بقیه همسالان دور افتادم. لکنت زبان گرفتم و درست نمی‌توانستم جمله بندی کنم. تا اینکه اقدام به ترک کردم و تازه متوجه عوارض آن شدم. بدتر از همه اینکه آن همکلاسی و معرف مواد به من خودش مصرف کننده نشد و بعد از یک ماه دیگر نکشید.

نحوه خرید مواد هم برای سارا عاملی بود تا نتواند به راحتی آن را کنار بگذارد، می‌گوید: تهیه مواد برای من سخت نبود و دوست جنس مخالف من که خود مصرف کننده و «ساقی» بود، می‌آورد. هر چند باید اعتراف کنم اعتیاد به گونه‌ای است فرد معتاد را به دوستی با همتایان خود می‌کشاند. وقتی با کنگره آشنا شدم و قصد ترک اعتیاد داشتم، همان دوستم و افراد دیگر اجازه نمی‌داند که من راهی را که انتخاب کرده بودم ادامه بدهم اما به آنها «نه» گفتم و دل به مسیر رهایی بستم.

درست است که آمار زنان و دختران گرفتار در دام اعتیاد در مقایسه با مردان ناچیز است اما با نشستن پای صحبت امثال سارا، در می‌یابیم در اعتیاد زنان مساله مهم و قابل توجه میزان آسیب وارده و شدت آن است، آنجا که زنان معتاد نسبت به مردان معتاد مشکلات جسمی و روانی شدیدتری را تجربه می‌کنند و نسبت به سایر هم جنسان خود در معرض خطرات بیشتری در حوزه بارداری ناخواسته، سقط جنین، ابتلاء به عفونت HIV و حتی یائسگی زودرس هستند.

توجه ویژه ایران و سازمان ملل به مساله اعتیاد زنان و دختران

راهکارهای پیشگیری و درمان اعتیاد بسیار است و جمهوری اسلامی ایران در بازه زمانی چهل ساله تلاش کرده است با پرداخت هزینه‌های مالی و جانی بسیار بر غول اعتیاد غلبه کند. شاهد مدعا آمار مرزبانان و سربازان کشته شده‌ای است که همانند سدی در مقابل اشاعه مواد مخدر در جامعه ایستادند تا زنان و مردان در صحت امنیت و آرامش فرزندان خود را به شکوفایی هدایت کنند.

اما نکته مهم در مساله اعتیاد، توجه ویژه به زنان و جوانان است تا آنجا که «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل هم در پیام امسال خود به مناسبت سالروز مبارزه با مواد مخدر که در تقویم ۵ تیرماه است، بر پیشگیری مواد مخدر با تاکید بر زنان و جوانان اشاره کرد.

در این باره، «الکساندر فدولوف» نماینده کشوری دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا یادآور شد: سازمان ملل در جهت حمایت از جوانان و زنان، پروژه ویژه ای تحت برنامه کشوری دارد که بر برنامه‌های دانش افزایی و ظرفیت سازی متمرکز است و همه این برنامه‌ها را در همکاری با ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام می‌دهد.

وی افزود: می‌توان گفت یکی از موفق‌ترین فعالیت‌های دفتر مقابله سازمان ملل متحد، همکاری در این زمینه با ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران به عنوان شریک کشوری است.

دختران را متفاوت از پسران درک کنیم

پژوهشگران بر این باور هستند که خاستگاه اعتیاد زنان و دختران بیشتر در بنیان خانواده شکل می‌گیرد، آنجا که فضای تحدید و تهدید موج می‌زند غافل از اینکه تأثیر اعتیاد به دختران و زنان معتاد منحصر نمی‌شود و خانواده و جامعه و نسل آینده را نیز دربرمی گیرد.

سردار «سعید منتظر المهدی» سخنگو و معاون پیشگیری، فرهنگی، درمان و کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری در گفت و گو اختصاصی با خبرنگار ایرنا ضمن اشاره به تأثیر رفتار و منش خانواده در رشد و تربیت بهینه دختران یا نابودی روزمره آنان گفت: دختران نیاز به درک ویژه ای دارند که پدران و مادران باید به این نکته توجه داشته باشند؛ اینکه دختران به جنس متفاوت‌تری از محبت و توجه نیاز دارند نباید مغفول بماند.

وی ادامه داد: ادبیات جاری در خانواده به جای تهدید، تحدید، تنبیه و سرکوب باید تشویق، ترغیب، تسهیل، تکریم و تعظیم باشد. نمی‌گوییم تنبیه و محدودیت‌ها نباشد اما آن هم به اندازه و به جای خود اما در غالب امر باید همان مواردی که ذکر شد اعمال شود.

معاون پیشگیری، فرهنگی، درمان و کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر دلیل توجه ویژه به دختران را این گونه توضیح داد: آینده کشور در دست زنان ما است و اگر این دختران به درستی توانمند شوند مادران خوبی می‌شود و این مادران توانمند و عزتمند می‌توانند فرزندانی تربیت و تقدیم جامعه کنند که به شکوفایی جامعه و حل مشکلات در جامعه کمک کنند.

خط بطلان کشیدن بر اعتیاد با ایجاد فضای با نشاط

سردار منتظر المهدی در ادامه این گفت و گو، یکی از مؤلفه‌های مهم در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را نشاط اجتماعی عنوان کرد و گفت: منظور از نشاط اجتماعی ایجاد بستری است تا جوانان بتوانند هیجان‌های خود را از راه درست تخلیه کنند؛ این نشاط اجتماعی باید متناسب با آموزه‌های دینی و بومی کشور تعریف شود.

وی ادامه داد: یکی از کارهایی که ستاد مبارزه با مواد مخدر در حوزه پیشگیری این روزها بیشتر به آن توجه دارد، رایزنی‌های لازم برای ایجاد فرصت تخلیه هیجانی با آموزش و پرورش، سازمان هلال احمر، وزارت ورزش است که خوشبختانه این سازمان‌ها هم مشتاق و راغب این همکاری هستند.

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، استفاده از باشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها در جهت بهره‌وری جوانان از ورزش رایگان را مهمترین کاری که ستاد پیگیر آن است عنوان کرد و خاطرنشان کرد: اگر زمین مدرسه صبح تا عصر به روی دانش آموزان باز باشد تا ورزش و تخلیه هیجان داشته باشند بار زیادی از مشکلات برداشته می‌شود یا ورزشگاه‌هایی که متعلق به شهرداری است؛ در حال انجام تفاهم نامه‌هایی هستیم که این ورزشگاه‌ها ساعت کاری بیشتری داشته باشند.

سردار منتظر المهدی تاکید کرد: ورزش‌های هوازی از جمله پیاده روی، کوهنوردی، دوچرخه سواری و موارد مشابه از جمله ورزش‌های پیشگیرانه است از سوق یافتن جوانان به سمت مصرف مواد مخدر می‌کاهد.

وی، خانواده‌ها را یکی از همیاران ستاد در امر پیشگیری از اعتیاد جوانان دانست و تصریح کرد: با برنامه‌های آگاه سازی در بسترهای مختلف از جمله رسانه‌ها، صدا و سیما، انجمن اولیا و مربیان و همچنین شبکه‌های اجتماعی، در حال اطلاع رسانی و آگاه سازی خانواده‌ها هستیم تا حساس سازی لازم ایجاد شود.

وی افزود: از ائمه مساجد و آن‌هایی که تریبون در اختیار دارند هم در این راه کمک گرفته‌ایم تا بر روی آگاه سازی خانواده‌ها کار کنند. اما تمرکز ما بر روی مدرسه و آموزش و پرورش است و خط قرمز ما کودکان هستند تا درگیر این مسائل نشوند. باید کنترل هیجانات و مهارت‌های زندگی را به این کودکان آموزش دهیم تا با مدیریت بتوان از افزایش آسیب‌های اجتماعی کاست.

گزارش فاطمه دهقان نیری