بر اساس آخرین آمار اعلام شده 14 هزار زباله گرد در تهران مشغول به کار هستند  که 4700 نفر از این تعداد، کودک هستند. چند ماه پیش بود شهرداری تهران اعلام کرد که با راه اندازی سامانه ای قصد دارد ضمن مدیریت جمع آوری زباله توسط پیمانکاران در تهران ،مانع بکارگیری کودکان  در جمع آوری زباله شوند ولی همچنان کودکان زباله گرد در تهران دیده می شوند و از آمار آنها کاسته نشده است.

صدرالدین علیپور رئیس سازمان مدیریت پسماند، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی رکنا، در خصوص آمار اخیر کودکان زباله گرد تهرانی گفت: کودکان کار کارمندان شهرداری  نیستند که بخواهیم آمار آنها را ثبت کنیم. اما به طور کلی ، بحث کودک کار و کسانی که به هر نحوی در سطح خیابان ها فعالیت می کنند  تنها مربوط به شهرداری تهران نیست.

وی با تاکید بر اینکه  مخازنی برای جمع آوری زباله  در سطح شهر تهران وجود دارد  که مردم پسماند خود را در آن ها می‌ریزند و می تواند در دسترس هرکسی قرار بگیرد ،  بیان داشت : افرادی که  به جمع آوری زباله ها در این مخازن دست می زنند  ارتباط معنا داری با پیمانکار شهرداری ندارند و خودشان  تشکیلات غیر رسمی دارند ، اکثر این افراد از اتباع خارجی هستند.کودکان کار نیز اکثرا در  تشکیلات این افراد  فعالیت می کنند حتی ممکن است بعضی از این افراد به صورت غیر مستقیم با پیمانکاران ارتباط داشته باشند.

علیپور با  اشاره به اینکه تا وقتی در بحث کودکان کار تنها در فضای رصد آمار و تعداد آنها متمرکز باشیم به نتیجه نخواهیم رسید ادامه داد :  سیستم نظارتی مانند نیروی انتظامی و قوه قضاییه باید برای کم شدن آمار کودکان کار و زباله گرد به طور جدی وارد عمل شود ، زیرا هر مرتبه ماموران شهرداری با  زباله گردها مواجه شده و برخوردی صورت گرفته است در نهایت  نیروهای ما بوده اند که محکوم شده اند چرا که از نظر قانونی و قضایی نمی‌توانند دخالتی بکنند.

نقص قانون شهرداری برای برخورد با زباله گردها 

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در خصوص نقص قانونی شهرداری در برخورد با زباله گردها با بیان اینکه این موضوع مانند یک کلاف سرگردان است و انگار  هیچ وقت به نتیجه نخواهد رسید ادامه داد : سیستم قضایی، نیروی انتظامی و وزارت کشور باید  به این  مبحث ورود کنند همکاری  بین سازمانی در این خصوص الزامی است. البته در بقیه حوزه ها مثل آلودگی هوا نیز مشکلات ناهماهنگی سازمانی داریم اما آن چه  که ما در شهرداری برنامه ریزی کرده ایم، این است که با پتانسیل موجود ،منتظر سایر بخش ها نباشیم، دستور العمل مشخصی برای پیمانکاران ارسال کرده ایم و در حد توان و میزان مجاز بودن ورود شهرداری، ممانعت جدی از فعالیت کودکان در بخش جمع آوری زباله داریم.

علیپور با بیان اینکه در دو ماهه گذشته با پیمانکاران متخلف برخورد قاطع صورت گرفته است افزود : پیمانکاران موظف هستند  تا اسامی کارگران خود را در  سامانه ثبت کنند، از لباس متحد الشکل استفاده کرده و ماشین های مخصوص جمع آوری پسماند خشک داشته باشند و  پیمانکارانی که موارد را رعایت نکنند لغو قرارداد خواهند شد که در  چند منطقه  همکاری با پیمانکاران متخلف خاتمه یافته است .

کشورهای موفق برای جمع آوری پسماند چه کارهایی کرده اند؟

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری با بیان اینکه  نیاز است  در دراز مدت، سطح مواجهه افراد را با پسماندها کم کنیم ادامه داد : یعنی نیاز است تا شکل مخازن خود را تغییر بدهیم. تا زمانی که مخازن ما به این شکل هستند و هرکسی در هر ساعتی می‌تواند در آن زباله بریزد طبیعی است که کنترلی روی آنها نخواهیم داشت و مشکلات نیز حل نخواهد شد. کشورهایی که در زمینه پسماند موفق شده اند از مخازن داخل ساختمانی استفاده کرده اند و اتاقک هایی را ایجاد کرده اند که تنها نیروهای شهرداری کلید آنها را دارند .

این مدیر شهرداری افزود: در کشور هایی که از سیستم مخزن در خانه استفاده می‌کنند این مسئله دیده می‌شود که پسماند مخازن خشک به صورت رایگان حمل می‌شوند اما افراد به ازای هربار تخلیه مخازن تر باید پول بپردازند که این مسئله یک مکانیزم اجرایی اقتصادی بوده که نتیجه آن کم شدن تولید پسماند است. طرح کاهش پسماند تحت عنوان «کاپ» برنامه جدید ما در سازمان مدیریت پسماند است.

رئیس سازمان مدیریت پسماند در خصوص اینکه چرا طرح تفکیک زباله بی سرانجام ماند گفت: تا زمانی که ما، مخازن خود را ساماندهی نکنیم و فرم فعلی را داشته باشنداگر مردم نیز برای تفکیک پسماند کمک کنند، به دلیل آن‌که یک مخزن در معابر شهری داریم دوباره تر و خشک با یکدیگر قاطی می‌شوند؛ فرهنگ سازی نیز تاثیر چندانی ندارد. البته هم اکنون همراه با آموزش به شهرک های مسکونی، ساختمان های اداری، ساختمان های تجاری و… مخازن تفکیکی تر و خشک می‌دهیم تا این طرح به صورت عملی انجام شود و پسماندها از دست زباله گردها دور باشد.

وی ادامه داد: باید به تعدادی که به ساختمان ها مخازن می‌دهیم، مخازن فعلی خود را در سطح شهر کم کنیم. همچنین باید به ساختمان هایی که از مکان لازم برخوردار هستند آموزش دهیم تا از این مخازن استفاده کنند.

 صدرالدین علیپور خبر داد: طبق قانون مقررات ملی مسکن،  ساختمان هایی که احداث می‌شوند باید همانطور که جای پست و سیستم آتش نشانی دارند، اتاقک پسماند نیز داشته باشند. اجرای این قانون قدیمی به تازگی آغاز شده است  و ممکن است   زمانی 3 الی 4 سال طول بکشد تا در سطح تهران نمود پیدا کند . در حال حاضر در فاز یک اجرای این قانون ساختمان های بلند مرتبه تجاری و شهرک ها تحت پوشش قرار گرفته اند  و  بخشنامه ای به دستگاه ها صادر شده است  تا حتما از سیستم تفکیک از مبدا استفاده کنند.

وی افزود: در بحث تفکیک یک کار اصولی در حال اجرا است. قرار است قبل از اینکه مخازن شکل بگیرند یک سری خطوط پردازشی که شامل سیستم شیرآبه گیری و فشرده سازی هستند در مناطق اقماری کار گذاشته می‌شوند.این کار باعث می‌شود که پیمانکار اجازه ندهد کسی سراغ آن پسماند ها برود. همچنین همان جا تفکیک انجام می‌شود و باقی مانده پسماند که طبیعتا از نظر کمپوست بهتر است مستقیم به سمت آرادکو می‌رود. این طرحی است که تا زمان تغییر شکل مخازن می‌تواند موثر باشد

رئیس سازمان مدیریت پسماند با بیان اینکه قرار است در ایستگاه روبروی فروشگاه های بزرگ، دانشگاه ها و مترو ها از مخازن چندگانه برای جدا کردن فلز، شیشه و.. استفاده کنیم تشریح کرد: سیستم چندگانه در همه نقاط پرتردد شهر کار خواهد شد اما فعلا 50نقطه پر تردد را شناسایی کرده ایم.

علیپور در پاسخ به این سوال که چند درصد این برنامه ها تا پایان سال محقق خواهند شد اذعان کرد: تا پایان سال سیستم مخازن شهرک ها، ساختمان های ادرای و مجتمع های تجاری مجهز خواهند شد. حدود صد ایستگاه جداسازی در سطح شهر نصب خواهد شد. همچنین با پیمانکاران فعلی نیز به صورت سختگیرانه تر برخورد خواهد شد تا از کودکان استفاده نکنند.

 او در پایان خاطر نشان کرد: به کمک نیروی انتظامی و قوه قضاییه نیاز داریم چرا که شهرداری به تنهایی نمی تواند برخوردی کند. البته دادستان تهران به تازگی به دلیل اهمیت دار شدن این مسائل دست به کار شده است و ما تفاهمنامه ای را  نیز  با نیروی انتظامی به امضا رسانده ایم تا آنها بتوانند با این افراد برخورد کنند.