به مناسبت روز جهانی یتیمان ایذر بررسی شد؛ پیامدهای اجتماعی بر زنان و کودکان مبتلا به ایدز

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۹

ایسنا/خراسان رضوی روند سرسام‌آور تعداد زنان و کودکان آلوده به HIV مسئله دردناکی است که امروزه در ارتباط با بیماری ایدز وجود دارد. در واقع اپیدمی عفونت HIV در زنان، اپیدمی در کودکان را نیز به دنبال خواهد داشت.

ابتلای زنان به بیماری ایدز به دلیل انتقال به فرزند و آسیب پذیری‌های خاص آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. این بیماری تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کیفیت زندگی افراد مبتلا به ایدز به خصوص در زنان می‌گذارد.

برخی مقالات نشان داده است:« کیفیت زندگی در زنان مبتلا به ایدز به طور معناداری پایین‌تر از مردان مبتلا به این بیماری است. همچنین نتایج مطالعات نشان داد که زنان زیان‌های اجتماعی – اقتصادی معنادار زیادی را که تأثیر منفی معناداری بر کیفیت زندگی آنان دارد، متحمل می‌شوند. برچسب بیماری ایدز در زنان مبتلا به ایدز مانعی برای دریافت مراقبت‌های درمانی در مراکز بهداشتی و درمانی است. این بیماران طرد شدن به وسیله اعضای خانواده، دوستان، مراقبان بهداشتی، کارفرمایان را تجربه می کنند، این امر منجر می‌شود که آن‌ها حمایت‌های درمانی، روانی، عاطفی و اجتماعی لازم را کسب نکنند».

پژوهشگران عنوان داشته‌اند: «ایدز بزرگترین بیماری عفونی کشنده و مهم‌ترین مسئله اساسی سلامت در جهان است. ایدز به معنای نشانگان نقص ایمنی اکتسابی (Immunodeficiency Acquired Syndrome) است. این ویروس سلول‌های سیستم ایمنی بدن انسان (به طور عمده سلول‌های دارای CD۴ و به خصوص لنفوسیت T و ماکروفاژها) را از بین برده یا عملکرد آن‌ها را مختل کرده، منجر به افزایش حساسیت بدن نسبت به عفونت‌های فرصت طلب، کاهش وزن و در نهایت مرگ می‌شود. ایدز از عوامل اصلی موانع توسعه جوامع بوده و بیشتر جمعیت فعال و مولد جامعه را در برگرفته است و فشار اقتصادی– اجتماعی شدیدی را به نظام درمانی و فرد بیمار وارد می‌کند.

ویروس HIV به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند؛ به مرور زمان، این ویروس سیستم ایمنی را به قدری ضعیف می‌کند که دیگر نمی‌تواند بدن را در برابر بیماری محافظت کند و این همان عفونت پیشرفته ویروس HIV ، یعنی بیماری کشنده ایدز است. این بیماری علائمی همچون تورم غدد لنفاوی، تب و عرق شبانه، خستگی عمومی، لاغری، اسهال، ضایعات معمول پوستی، خارش، تمایل به خونریزی، سرفه و تنگی نفس دارد. متأسفانه ایران نیز طی سال‌های اخیر در معرض این پدیده جهانی قرار گرفته و در حال حاضر با تعداد قابل توجهی از افراد آلوده و مبتلا به ایدز مواجه است».

بر اساس این مقاله: «ایدز، از جمله بیماری‌هایی است که به لحاظ ایجاد مشکلات اجتماعی فراوان، تفکرات سوء حاکم بر جامعه و انگ اجتماعی، نه تنها از جنبه سلامت جسمانی بلکه از بعد سلامت روانی و اجتماعی نیز وضعیت بیماران را متأثر کرده و منجر به بروز مشکلات عدیده در زندگی فردی و اجتماعی بیماران می‌شود. مشکل عمده‌ای که در مورد مبتلایان به ایدز وجود دارد طرد شدن آن‌ها از اجتماع و انگ و تبعیض است که به نحوی تکامل فردی آن‌ها را که ارتباط مستقیم با سلامت روانی دارد، تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.

افراد مبتلا به این عفونت با محدودیت‌های زیادی در محیط اجتماعی و فرهنگی روبه‌رو هستند. این افراد با تجربه‌‎هایی مواجه می‌شوند که اغلب تنیدگی زاست. پیامدهای وخیم اجتماعی و روانشناختی ناشی از تشخیص ایدز در بیماران مبتلا به HIV نیز به عنوان عامل مهمی در گسترش این عفونت یاد می‌شود».

بر اساس آمارهای جمع‌آوری شده: «در سال ۱۳۹۱ مجموعاً ۲۵۰۴۱ نفر مبتلا به اچ آی وی در کشور ایران شناسایی شده‌اند که ۹۰.۴ درصد مبتلایان را مردان و ۹.۶ درصد را زنان تشکیل داده‌اند. احتمال انتقال ویروس ایدز از یک مرد آلوده به یک زن در جریان آمیزش حدود ۲۰ برابر بیشتر از انتقال از یک زن به یک مرد است. هنگامی که مادر مبتلا به عفونت HIV می‌شود، امکان آلوده شدن جنین و نوزاد شیرخوار نیز به وجود می‌آید.

این مقاله عنوان داشته است: «فارغ از نحوه ابتلای زنان به این بیماری، پیامدهای منفی اجتماعی بسیار و به تبع آن هیجان‌های منفی توسط آنان تجربه می‌شود که به نظر می‌رسد هیجان‌های منفی تجربه شده در این بیماران مانند خشم، افسردگی، اضطراب و نا امیدی مشکلات فراوانی را به همراه دارد. در بررسی روش‌های مقابله با ننگ اجتماعی نسبت به ایدز در پنج کشور آفریقایی مشخص شده، اگر چه این بیماران تمام تلاش خود را برای به کارگیری روش‌های مقابله مثبت مثل گرفتن مشاوره یا صحبت با دیگران دارند، به دلیل شدت پیامدهای موجود، این روش‌ها خیلی کم در مورد آن‌ها مؤثر است و در صورت امکان منجر به پنهان کردن بیماری می‌شود مطالعه کیفی پیامدهای داغ ننگ در زنان مبتلا به ایدز در ایران نیز نشان داده است که این بیماران به دلیل تجربه ناخوشایند اجتماعی، سعی در پنهان نگاه داشتن بیماری خود دارند».

طبق نتایج پژوهشگران و تأکید WHO: «کلیه افراد جامعه، خانواده‌ها، سازمان‌ها و نهادهای درگیر با پدیده HIV/AIDS بدون داشتن زبان مشترک، تعامل مناسب و درک متقابل این مدجویان نمی‌توانند به ثمر بخش بودن برنامه‌ها و اقدامات خود امیدوار باشند».

به طور کلی بر اساس منابع: «بیماران و به خصوص زنان مبتلا به ایدز نیز به عنوان عضوی از جامعه، با کوله باری از ناراحتی‌های جسمی، روحی- روانی که با خود حمل می‌کنند، حق حیات و زندگی با کیفیت را دارند. متأسفانه به دلیل برچسب‌هایی که به این گروه از افراد زده می‌شود و ریشه احساس گناهی که در وجودشان جوانه می‌زند، تمایل به پنهان‌کاری ابتلا به این ویروس در آن‌ها بیشتر می‌شود، این مسئله خود یک سیکل معیوب ایجاد می‌کند. از سویی، اضطراب، افسردگی و عدم آرامش را برای خود فرد به وجود می‌آورد و از سوی دیگر زمینه گسترش بیماری را در سطح جامعه فراهم می‌سازد از آنجا که غالب این افراد در سنین فعال اجتماعی، اقتصادی هستند، بنابراین، نیازمند حمایت اجتماعی، عاطفی، روانی هستند. برنامه های حمایتی برای بالا بردن کیفیت زندگی این افراد می‌تواند به آن‌‎ها کمک کند تا با مشکلاتشان به صورت فعال برخورد نمایند و بر زندگی خود کنترل داشته و از آن لذت ببرند».

منابع:

*جانی ،م و دیگران.(۱۳۹۶). مقایسه استرس ادراک شده، خود کارآمدی و سلامت روان در بیماران مبتلا به ایدز و هپاتیت نوع C. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک. شماره ۱۲۶. صص:۲۱-۱۲.

* کرد، ز ودیگران. (۱۳۹۴). «منشور حقوق بیماران مبتلا به ویروس اچ آی وی/ ایدز براساس منشور و مراقبت پرستاری: یک مطالعه مروری». مجله آموزشی پژوهشی تعالی بالینی. شماره ۴. صص:۸۰-۶۸.

*ویزه، ا و دیگران. (۱۳۸۵). «بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در زنان مبتلا به ایدز شهر تهران». فصلنامه خانواده پژوهی. شماره ۸. صص: ۳۲۴-۳۰۹.

*چراغی،ا و دیگران. (۱۳۹۴). «مقایسه احساس خصومت در زنانِ با و بدون بیماری ایدز». فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی. شماره ۹. صص:۲۶-۲۰.

*محمدپور، ع و دیگران. (۱۳۸۹). « تجربه مبتلایان به HIV/AIDS از تعامل با دیگران: یک مطالعه پدیدار شناسی». فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد. شماره ۱۶. صص: ۳۶-۲۴.