کودکان زباله گرد از معصومیت تا نفرت اجتماعی ، بزرگسالی این کودکان خطرناک است

۰۳ تیر ۱۳۹۹

اجتماعی رکنا: قرار است کودکان از چرخه زباله گردی حذف شوند. این دستوری است که پیروز حناچی، شهردار تهران طی بخشنامه ای اعلام کرده است.

کودکان زباله گرد/ به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، کودکان زباله گرد با معضلات و بیماری های بسیاری روبرو می شوند و کسی متولی گری ساماندهی به زندگی این کودکان را به عهده نمی گیرند. در این میان اما یک هفته است که شهردار تهران دستور ممنوعیت زباله گردی کودکان را صادر کرده است.

محمود عباسی، معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزیر دادگستری و دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک اعلام کرد: “یکی از علل اساسی حضور کودکان در خیابان وجود گروه های مافیایی است.” محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا اما با رد وجود مافیا در زباله گردی کودکان، تاکید کرد: وجود مافیا را قبول ندارم. در بررسی های خود به مافیای قوی نرسیدیم. بازار زباله گردی به وجود آمده است.
وی با اشاره به دستور شهردار افزود: شهرداران منطقه باید نظارت کنند که پیمانکاران پسماند و رده های پایین تر از کودکان به عنوان زباله گرد استفاده نکنند. اگر اراده ای وجود داشت و مقاومتی در مقابل آن به وجود می آمد می توانستیم بگوییم مافیای قوی در پسماند و زباله گردی وجود دارد. این نوع زباله گردی رویه و روش بوده که باید اصلاح شود.
شهرداران مناطق ارزیابی می شوند

محمدرضا جوادی یگانه در پاسخ به این سوال که اگر در منطقه ای کودکان زباله گردی کنند با شهردار برخورد می شود یا خیر؟ گفت: چیزی که در بخشنامه شهردار تهران هم به آن اشاره شده این است که در ارزیابی شهردار منطقه موثر است. بازرسی شهرداری از دوشنبه جلسات منظمی برای آموزش تشکیل داده است. ضمن آن که یک خط ویژه را در 137 به کودکان کار اختصاص خواهیم داد. فعلا قضاوت نکنیم اصرار ما این است که شهردار منطقه اگر بخواهد و پیگیری کند این بخشنامه انجام خواهد شد. بخشی از زباله گردی توسط معتادان و کارتنخواب ها صورت می گیرد اما مشخص است که این نوع زباله گردی که برخی پیمانکاران پسماند خشک انجام می دهد، باید از بین برود. اگر پیمانکاران پسماند خشک رویکرد خود را تغییر ندهند باز هم شاهد زباله گردی کودکان خواهیم بود و ما سراغ راه های بعدی می رویم. برای شکل گیری یک جریان اجتماعی وسیع از مردم می خواهیم که به ما گزارش دهند. باید مطالبه گری مردم و فعالان مدنی در کنار شهرداری قرار گیرد.
از کودکان شناسنامه نمی خواهیم

در بخشی از دستور پیروز حناچی، شهردار تهران به رصد و تامین حداقل معیشت کودکان کار توسط معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران اشاره کرده است. محمدرضا جوادی یگانه در این مورد گفت: در حال حاضر نیز بخشی از کودکان کار تحت پوشش داریم و در مراکز پرتو به آنها آموزش می دهیم. حدود 5هزار و 500 کودک در این مراکز آموزش می بینند. هفته گذشته با رئیس نهضت سوادآموزی و معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موافقت نامه ای منعقد کردیم تا این کودکان مدرک رسمی بگیرند. کودکان زباله گرد کمی متفاوت هستند و تلاش می کنیم که این کودکان نیز تحت پوشش آموزش های شهرداری قرار گیرند.
محمدرضا جوادی یگانه در پاسخ به این سوال که شهرداری برای کودکانی که شناسنامه ندارند، اوراق هویتی می گیرند یا خیر گفت: اخذ شناسنامه در حیطه کاری شهرداری نیست. حمایت ما از کودکان کار این است که در مراکز پرتو از آنها شناسنامه نمی خواهیم و بدون شناسنامه به آنها آموزش های لازم را می دهیم.
خردسالان زباله گرد

مصطفی فروتن، محقق علوم رفتاری که به مدت 5سال مسئولیت راهبری پروژه های پژوهشی – اجتماعی مانند کودکان زباله گرد را بر عهده داشته است، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا تاکید کرد: جا دارد که از شهردار تهران تشکر کنم که بخشنامه ای در راستای ممنوعیت زباله گردی کودکان صادر کرده اند.
این محقق علوم رفتاری با اشاره به این که کودکان کار در طول تاریخ بردگان اقتصادی بودند، گفت: به طور کلی کودکان بردگانی هستند که در حوزه های مختلف استثمار شده اند. یکی عامل اقتصادی و دیگری عامل فرهنگ دو متغیر بسیار مهم عامل بروز پدیده کودکان است. در گذشته گفته می شد اقتصاد زیرساخت فرهنگ است و برخی برعکس این عقیده را دارند. در حالت نرمال انسانی تمایل به انجام فعل نامطبوع ندارد و دوست دارد در شرایط خوب زندگی کنند. پس چه اجباری وجود دارد که کودکان حتی در سنین خردسالی به زباله گردی روی می آورند؟
نگاه پر از نفرت کودکان کار به جامعه

وی با اشاره به دستور شهردار تهران برای ممنوعیت زباله گردی کودکان، افزود: معمولا این نوع عملکردها تغییر شکل صورت مسئله است نه ماهیت آن. مفروض بر این که کودکان را از زباله گردی منع کنیم آیا مسئله معیشتی، اقتصادی و فرهنگی این کودکان حل می شود؟ مشخص است که نه. حقارت های آمیخته شده آنها در کودکی که ناشی از کار است حادثه بسیار تلخی برای آنها به وجود می آورد. وقتی توجه کنید بعد از مدتی حالت چشم های کودکان تغییر می کند و معصومیت جای خود را به نفرت می دهد و در برخی موارد این افراد در بزرگسالی به سمت آسیب های بزرگتر سوق می یابد.
استفاده از هر راهی برای امرار معاش

مصطفی فروتن با بیان این که انسان می خواهد تمام خوبی ها را برای خودش داشته باشد، تاکید کرد: یکی از این خوبی ها کودک خوب است. ماجرای متغیر فقر و فرهنگ دو عامل در هم تنیده است. وقتی خانواده ای راهی برای امرار معیشت ندارد دست به هر کاری می زند. فیلم ها چکیده ای از فرهنگ و سبک زندگی آن جامعه است. فیلم های بسیاری مانند مغزهای کوچک زنگ زده، متری شیش و نیم و… اشاره واضحی می کند که کودکان بردگان اقتصادی هستند برای خودکامگی های نابرابری ها و بی عدالتی های اقتصادی و اجتماعی.
بی عدالتی ساختار اجتماعی زندگی کودکان را به باد می دهد

وی گفت: کودکان کار تا ابد قربانی هستند. تشکیل نطفه کودکان کار با شرایط بدی بسته می شود. بعد از به دنیا آمدن کودکان کار به عنوان نوزاد یا فروخته می شود یا برای جلب ترحم از آنها استفاده می شود. کمی بزرگ می شوند و به عنوان کودک کار یا متکدی به اجاره داده می شوند تا با جلب ترحم از مردم پول بگیرد. پدیده زباله گردی نیز در این مرحله است و می بینیم که این زندگی و عمر این کودکان در سیر معیوب بی عدالتی های ساختار اجتماعی به باد می رود. نمی توانیم بگوییم که این افراد خانواده های فقیر دارند. من منکر سوءاستفاده فیزیکی از کودکان نیستم و نمی خواهم بگویم که فقط عامل فقر است که کودکان را به عرصه زباله گردی و کار می رساند.
سابقه مشکلات اجتماعی را مرور کنید

مصطفی فروتن با تاکید بر این که در پدیده های اجتماعی هیچ پدیده ای تک عاملی نیست، افزود: کودکان کار و زباله گرد قربانیان جامعه ای هستند. افرادی که در رتبه های بالاتر هستند، به واسطه سختی های این افراد در جایگاه خود قرار می گیرند. فرضیه ای وجود دارد که می گوید: “باید چنین افرادی (کودکان کار و زباله گرد) وجود داشته باشد تا متمولین هم کار کنند. این که شهرداری ممنوعیت استفاده کودکان در زباله گردی را اعلام کرده از نظر فنی تصمیم کاملا درستی است اما باید به سابقه ساماندهی و حل مشکلات اجتماعی توجه کنیم و ببینیم در معضلاتی مانند پدیده معتادان متجاهر، کارتن خواب ها، دختران فراری، زنان خیابانی و… چه کرده ایم که حالا به کودکان زباله گرد گیر داده ایم؟ با وجود تلاش های بی وقفه و سخت کوشانه NGO ها در برابر سیلی از آسیب ها جامع و مانع نبوده است.
لزوم رفع موازی کاری ها

وی در پاسخ به این سوال که راهکار برون رفت از این شرایط چیست؟ گفت: نوشته ایم که کودکان مهارت آمیزی کنند آیا محقق می شود؟ بدانیم که فقر رابطه مستقیمی با سبک زندگی انسان ها دارد. برای ساماندهی کودکان زباله گرد باید مداخلات راهبردی سازمان های زیربط وجود داشته باشد. متاسفانه موازی کاری های ساختاری و سازمانی بسیاری در حوزه های اجتماعی وجود دارد. به نظر می رسد موازی کاری ها باید از بین برود تا تصمیم گیری ها و اجرای آن هم سرعت بیشتری پیدا کند و هم ابعاد بیشتری از تصمیم گیری ها به مرحله اجرا برسد. باید این مشکل باید در مراحل مختلف پایش، ارزیابی و بررسی های تخصصی انجام شود. شاید با وجود آن که پایش ها انجام نشود، فقر از بین نرود و موازی کاری ها وجود داشته باشد؛ کودکان زباله گرد نداشته باشیم اما باید شاهد کودکانی با… داشته باشیم.