پژوهشگران پیشنهاد کردند راهکاری برای افزایش عزت نفس دختران
۱۵ فروردین ۱۴۰۰
عزت نفس از اساسی‌ترین نیازهای هر انسانی برای داشتن زندگی مؤثر و روابط صحیح با دیگران است. نتایج یک تحقیق انجام‌شده توسط پژوهشگران داخلی مؤید آن است که رفتار صحیح والدین با نوجوانان می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر عزت نفس آنان داشته باشد.
به گزارش ایسنا، نوجوانی ازجمله مراحل رشد و تکامل است که آثارش در بلندمدت اهمیت خاصی دارد. روابط پدر و مادر با یکدیگر و فرزندان نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت روانی نوجوان بر جای می‌گذارد. اگر این روابط بر اساس درستی استوار باشد می‌تواند نوجوان را در گذار از این مرحله دشوار، یاری کند. برعکس نامناسب بودن روابط، زمینه را برای ایجاد مشکلات و انحرافات فراهم می‌کند. الگوهای رفتاری مهمی که می‌توانند در تمام طول عمر بر زندگی فرد اثرگذار باشند، در این دوره شکل می‌گیرند.
به اعتقاد متخصصان، والدین نقش برجسته‌ای در شکل‌گیری رفتارهای سازنده و مخرب فرزندان دارند. در میان بحران هویت دوره نوجوانی نقش والدین و مهارت آنان در برقراری ارتباط مثبت و سازنده با فرزند نوجوانشان بسیار حساس و حیاتی است. گرچه در دوره نوجوانی به دلیل برخی ویژگی‌های تکاملی نوجوانان ازجمله ارتباطات بیشتر با گروه همسالان، استقلال‌خواهی و آرمان‌گرایی، ارتباط نوجوان با خانواده کمتر می‌شود، اما همین روند تکاملی نیز در سایه خانواده و بستری که خانواده برای پرورش و تکامل نوجوان از طریق ارتباط درست فراهم می‌کند، خواهد بود.
در همین خصوص و در رابطه با تأثیر مهارت‌های ارتباطی والدین بر میزان عزت‌نفس نوجوانان، تیمی پژوهشی از دانشگاه تربیت مدرس مطالعه‌ای را انجام داده است که نتایج آن اخیراً در فصل‌نامه «پایش» متعلق به پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی منتشر شده است.
در این پژوهش نیمه تجربی که بر روی 77 نوجوان دختر یکی از دبیرستان‌های دولتی شهرستان دماوند و والدینشان انجام‌شده، محققان به کمک پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز را گردآوری کرده‌اند. قبل از این کار، آن‌ها با توجه به نیازهای آموزشی والدین در خصوص بهبود مهارت‌های ارتباطی، ۱۶ جلسه آموزشی را طراحی کرده و در قالب آموزش گروهی در گروه‌های 10 نفره برای آن‌ها اجرا کردند.
نتایج این مطالعه نشان داد که اجرای چنین برنامه‌های آموزشی برای ارتقای مهارت‌های ارتباطی والدین به شکل قابل‌توجهی در افزایش عزت‌نفس دانش‌آموزان دختر نوجوان مؤثر است.
ربابه معماریان، محقق دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و همکارانش دراین‌باره می‌گویند: «شناخت تغییرات رفتاری دختران نوجوان و طراحی برنامه مهارت‌های ارتباطی والدین توانست کمک کند تا والدین ارتباط بهتری با نوجوان دختر خود برقرار کنند. درواقع برخورد با نوجوانان باید به‌گونه‌ای باشد که به تشدید عصبانیت، عصیانگری و عناد منجر نشود».
به گفته آن‌ها، «یافته‌های پژوهش ما همچنین نشان داد که چنین آموزش‌هایی می‌توانند سبب افزایش مسئولیت‌پذیری و سازگاری با مدرسه در دانش‌آموزان شود».
عزت نفس جزء ویژگی‌هایی است که وابستگی چندانی به عوامل مادی ندارد، بلکه نحوه ارتباط والدین با نوجوان و نحوه برخورد آن‌ها با نیازهای روانی خاص این سنین در ایجاد آن به شکل مطلوب نقش بسیار مهم‌تری دارد.
معماریان و همکارانش معتقدند: «بررسی مطالعات نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد عدم آگاهی والدین از نحوه رفتار با نوجوانان، علت پایین بودن میزان عزت نفس در آن‌ها است و برعکس شناخت والدین از توانایی‌های دانش‌آموز دختر نوجوان یکی از عوامل مهم در افزایش عزت نفس بوده است. با شناخت نوجوان، والدین مسئولیت‌ها و تصمیم‌گیری‌های مربوط به نوجوان را به آن‌ها واگذار می‌کنند و این عوامل می‌تواند در افزایش عزت نفس اثرگذار باشد».
در این برنامه آموزشی، مواردی چون عدم مقایسه نوجوان با دیگران و توجه به نقاط مثبت او، توجه به نحوه بیان جملات و استفاده از کلمات محبت‌آمیز، پرهیز از جملات دستوری درکنار رعایت احترام در برقراری ارتباط ازجمله مواردی بود که به والدین ارائه شد.
مجریان این پژوهش با توجه به نتایج مثبت آن پیشنهاد داده‌اند که جهت ارتقای سلامت دختران نوجوان، توجه ویژه‌ای به آموزش والدین بر اساس نیاز و خصوصیات دوران نوجوانی شود.
انتهای پیام
آخرین دیدگاهها