مشکل اقتصادی، آموزش‌وپرورش را زمین‌گیر کرده/لزوم گفتمان سازی برای اجرای سند تحول در دولت سیزدهم
۱۹ خرداد ۱۴۰۰
مشاور ارشد وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین با اشاره به کوچک انگاری و بی‌ثباتی مدیریتی در آموزش‌وپرورش گفت: در همین دولت وزرای دیگر ماندگارتر بودند. ما چند دوره وزارتخانه را با سرپرست مدیریت کردیم؟ چند وزیر در این هشت سال داشتیم؟ نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش به علت همین کوچک انگاری ضربه خورده است.
به گزارش ایسنا، دکتر مهدی نوید ادهم در نشست «ارزیابی راهبرد اجرای سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش» که به همت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار شد با بیان اینکه سند تحول بنیادین یک سند راهبردی است گفت: سند تحول بنیادین ذیل سند چشم‌انداز کشور تدوین شد. قرار است تحول بنیادین در آموزش‌وپرورش از مسیر سند اتفاق بیفتد. آموزش‌وپرورش یک سازمان بزرگ‌مقیاس است و تحول در سازمان‌های بزرگ مقیاس اقتضائات خاص خودش را دارد.
وی افزود: گستره آموزش‌وپرورش، تنوع و تکثر مؤلفه‌های مؤثر در آموزش‌وپرورش باید در فرایند تدوین و تصویب برنامه‌های تحولی مورد توجه قرار بگیرد. بناست تحول بنیادین رخ دهد؛ آیا تحول بنیادین به معنای اصلاح و رفرم است؟ خیر، تعریف دیگری داریم که بر اساس آن قرار است همه عوامل پیدا و پنهان آموزش‌وپرورش در یک نگاه سیستمی، نظام‌مند و مبتنی بر معارف دینی و متناسب با اقتضائات ایران اسلامی بخصوص موانع اصلی و ریشه‌ای نظری در آموزش‌وپرورش بازخوانی و بازتولید شود.
دبیر کل سابق شورای عالی آموزش‌وپرورش با بیان اینکه سند تحول قصد دارد همه مؤلفه‌ها را دچار تحول و بازتولید کند و به‌ویژه به ریشه‌ها بپردازد گفت: این امر بسیار سنگین و سترگ است. ایجاد تحول در سیستم‌هایی چون آموزش‌وپرورش معمولاً باید سه گام را طی کند. گام تدوین طرح و برنامه و نقشه، دوم فراهم آوردن زیرساخت و منابع و امکانات و سوم اجرا که در هرکدام کاستی وجود داشته باشد کار با مشکل مواجه می‌شود. البته ما مهندسی هم‌زمانی را به کار بستیم.
نوید ادامه داد: معمولاً برای تحول سه مدل پیش‌بینی می‌کنند؛ مدل مدیریت از بالا به پایین، مدل پایین به بالا و سوم مدل‌های ترکیبی که از روز اول متصدیان سند این مدل سوم را انتخاب کردند و معتقد بودند برای مدیریت تحول نیاز است هم از بالا اقداماتی صورت بگیرد و هم از پایین. الآن که ۱۰ سال گذشته، می‌شود به قضاوت نشست که کار چگونه پیش رفته و چه دستاوردهایی داشته است.
وی با اشاره به اینکه در قالب مدل ترکیبی اقداماتی تا امروز انجام شده است گفت: در این مسیر خود سند تنظیم، نقشه راه تصویب، اهداف کلان و اهداف عملیاتی مشخص، راهکارهای ۱۳۱ گانه ذیل آن مشخص و اهداف عملیاتی ۲۳ گانه و ۱۳۱ راهکار بین شش زیرنظام توزیع و برای هر کاری برنامه اجرا نوشته شد. درمجموع ۵۳۰ برنامه تنظیم و تصویب شد. در لایه استانی برنامه‌های استانی نوشته شد و همه استان‌ها برنامه سالانه دارند و حتی به مدرسه رسیده و درصد قابل‌توجهی از مدارس برنامه دارند.
مشاور ارشد وزیر آموزش‌وپرورش در اجرای سند تحول بنیادین افزود: از منظر برنامه محور بودن، آموزش‌وپرورش نسبت به اکثر دستگاه‌های اجرایی پیشگام است و در هیچ دستگاهی چنین برنامه‌ای نداریم که مدون و مشخص باشد. در ایام انتخابات هستیم و هر وزیری برای دستگاه‌های مختلف مصوب شود برنامه خودش را اجرا می‌کند اما وزیر آموزش‌وپرورش خودش را ملزم به اجرای سند می‌داند و سند تحول بنیادین در صدر برنامه‌هایش قرار خواهد داشت. جنس کار آموزش‌وپرورش فرهنگی است و کار فرهنگی زمان‌بر و دیرباز ده است.
نوید در بخش دوم سخنانش با بیان اینکه آموزش‌وپرورش در کلان، در اولویت دولت‌ها نبوده، بلکه فراتر در اولویت نظام نبوده است گفت: آموزش‌وپرورش نه بعد از انقلاب بلکه قبل از انقلاب هم در اولویت نبوده و این یک مشکل فرهنگی ریشه‌ای است که نامش را کوچک انگاری آموزش‌وپرورش گذاشته‌ام.
وی با اشاره به بی‌ثباتی مدیریتی در آموزش‌وپرورش گفت: در همین دولت وزرای دیگر ماندگارتر بودند. ما چند دوره وزارتخانه را با سرپرست مدیریت کردیم؟ چند وزیر در این هشت سال داشتیم؟ مشکل اقتصادی، آموزش‌وپرورش را زمین‌گیر کرده است، چرا باید دغدغه وزیر آموزش‌وپرورش، آتش گرفتن بخاری باشد؟ چرا معلم ما باید دو شغله باشد؟ آیا وزیر باید خودش حقوق بدهد یا دولت و مجلس باید بودجه را به‌درستی تصویب و اجرایی کنند؟ نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش به علت همین کوچک انگاری ضربه خورده است.
وی ادامه داد: سرباز معلم از کجا پیدا شد؟ کلاس بود اما معلم نبود و به همین خاطر نیروی خرید خدمات و سرباز معلم را به کلاس‌ها فرستادند. آن‌قدر فشار درباره جذب نیرو سنگین شد که در گزارشی که به رهبری دادیم مطرح کردیم و ایشان مداخله کردند و گفتند ورودی را سامان دهید که درنهایت منجر به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره جذب نیروی انسانی شد. قرار نیست هرروز نیروی خرید خدمات و نهضتی استخدام شوند. چه کسی باید در این‌باره این تصمیم را بگیرد؟ وزیر و دبیر شورای عالی؟ این‌ها بحث کلان و راهبردی است.
مشاور ارشد وزیر آموزش‌وپرورش در اجرای سند تحول بنیادین با بیان اینکه «یک وزیر آموزش‌وپرورش نشان بدهید که برای نیروی انسانی عدد و رقم نداشته باشد و توجیه نکرده باشد، خب وزیر نمی‌خواست حق‌التدریس استخدام کند به او کارت زرد دادند. می‌خواست از آنها آزمون بگیرد که قانون گذاشتند و گفتند حق نداری آزمون بگیری» گفت: چرا نماینده مجلس این طور فکر می‌کند؟ چون گرفتار ساده پنداری آموزش‌وپرورش هستیم. برای بخش پزشکی چنین تصوری ندارند اما تصور می‌کنند هر کسی می‌تواند معلم اول دبستان باشد.
نوید همچنین تاکید کرد که کنکور یک مانع جدی اجرای سند است و تا زمانی که این مانع را برندارند، آموزش‌وپرورش نمی‌تواند سند را اجرا کند، زیرا سند دنبال تربیت در ساحت‌های شش گانه است و کنکور فقط دنبال مفروضات و محفوظات است. تا کنون این مشکل حل نشده است. اگر می‌خواهیم سند اجرا شود باید عزم ملی شکل بگیرد و همه به میدان بیایند. تیم مدیریتی وزارت آموزش‌وپرورش نیز باید ارتقاء یابد. به عنوان مثال صداوسیما باید به میدان بیاید و در ترویج سند مساعدت کند. زمانی مطرح کردیم و گفتند باید تأمین مالی کنیم تا تبلیغ کنند. مسائل پیچیده است و ساده نمی‌توان نگاه کرد. در دوره گذار و تغییر دولت هستیم و خوب است کمک کنیم یک گفتمان سازی صحیح برای اجرای سند شکل بگیرد.
انتهای پیام
آخرین دیدگاهها