گفت‌وگو با عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش؛ خطر تعطیلی مدارس از کرونا بیشتر است
۳۰ مهر ۱۴۰۰
تهران- ایرناپلاس- عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش گفت: خطر کرونا به‌اندازه‌ای که نوجوانان و جوانان ما از پیامدهای تعطیلی مدارس آسیب می‌بینند، نیست؛ در واقع خطر در خانه ماندن دانش‌آموزان بیشتر از کروناست.
احد نویدی در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره فضای کنونی جامعه برای بازگشایی مدارس افزود: هنوز برای خانواده‌ها و جامعه، پیامدها و هزینه‌های سنگین دور ماندن کودکان و نوجوانان از مدرسه باز نشده و مقصر این وضع، رسانه‌ها، کارشناسان و متخصصان امر هستند که موضوع را تشریح نکرده‌اند.
وی ادامه داد: به تصور خانواده و جامعه، مدرسه رفتن فقط بازماندن از برخی آموزش‌های حضوری است حال آنکه نخستین اثر این وضعیت بر سلامت جسمی، روحی و جامعه‌پذیری دختران و پسران ماست که دچار آسیب جدی شده و می‌شود.
این روانشناس گفت: چون این شرایط کاملا برای خانواده‌ها و جامعه باز نشده از این رو بسیاری از خانواده‌ها تابع برخی احساسات، عواطف و القائات می‌شوند؛ ضمن آنکه تصور می‌کنند درس خواندن فقط همین دروس نظری است که به بچه‌ها داده می‌شود و همینکه آنان پایه‌ها را پشت سر هم طی کنند و به سطح بالاتر بروند، کافی است.
وی افزود: مدرسه فقط آموزش نیست بلکه برای رشد سالم فرزندان این مرز و بوم، حضور در مدرسه ضرورتی اساسی است؛ بچه‌های در مدرسه در کنار هم در محیط طبیعی روابط اجتماعی، تعامل، کارگروهی و تیمی، مهارت‌های زندگی و … را می‌آموزند ضمن آنکه فعالیت و تحرک جسمی و پویایی فکری و نشاط دارند.
نویدی ادامه‌داد: این آموزه‌ها، همه مباحث حوزه پرورشی و برنامه‌ها و آثار پنهان مدرسه رفتن است که اهمیت آن از برنامه‌ها و آموزش‌های رسمی بیشتر و مهمتر است.
وی تصریح کرد: اصل مساله ما آن است که امروز کسی از به خطر افتاده منافع ملی و تعلیم و تربیت نسل آینده‌ساز این جامعه احساس خطر نمی‌کند و دردش نمی‌آید؛ وضعیتی که در درازمدت نه فقط بچه‌ها بلکه به همه آسیب می‌زند.
بیشتر مدارس قابلیت بازگشایی دارند
این عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش با بیان اینکه بسیاری از مدارس ما قابلیت بازگشایی دارد، گفت: باید وضعیت مدارسی که بازگشایی شده اطلاع‌رسانی شود و فضای کنونی که بازشدن مدارس را خطرناک می‌بیند، بشکند و به طور مکرر حساسیت‌زدایی شود و بر عملکرد مدیران و معلمان این مدارس نظارت صورت گیرد. در واقع اگر آموزش‌وپرورش در این زمینه اقدام نکند، کوتاهی کرده است.
این روانشناس تاکید کرد: بازگشایی مدارس حق مردم است و هیچ ربطی به دولت ندارد؛ تعطیلی مدارس به بچه‌های این سرزمین لطمه می‌زند و بعد نخواهیم توانست پیامدهای زیانبار دور ماندن بچه‌ها از مدرسه را جبران کنیم زیرا الان نزدیک به دو سال است که چندین میلیون دانش‌آموز از جریان طبیعی و منطقی تعلیم و تربیت بیرون مانده‌اند و نتوانسته‌ایم حق تعلیم و تربیت را ادا کنیم.
وی با تاکید بر اینکه این آموزش‌های مجازی کارآیی و کارآمدی ندارد، گفت: ما با تعطیلی طولانی‌مدت مدرسه، بچه‌ها را در یک فضای محدود ایزوله کرده‌ایم که این امر به شدت به آنان لطمه‌زده و می‌زند و در نهایت در سال‌های آتی انسان سالمی تحویل جامعه نمی‌شود.
نویدی با بیان اینکه پایه‌های اول تحصیلی، دورانی بسیار حساس و مهمی است؛ گفت: بخشی از رفتارها و صفات اکتسابی در این دوره طلایی در کودکان ما در فضای مدرسه شکل گرفته و پرورش می‌یابد.
نویدی ادامه داد: اجتماعی و نهادینه شدن دانش‌آموزان، کار تیمی، تعاملات اجتماعی و بسیاری دیگر از ویژگی‌های مطلوبی که برای والدین و نظام تعلیم و تربیت اهمیت دارد، در مدرسه شکل گرفته و قوت می‌یابد اما اگر آنان مدرسه نروند، در این حوزه عموما دچار ضعف می‌شوند و این شرایط بچه‌ها را به سوی ناتوانی و به نوعی معلولیت رفتاری سوق می‌دهد.
وی افزود: این حضور در مدرسه، همزیستی اجتماعی، مسالمت‌آمیز و مهارت‌های زندگی را به آنان می‌آموزد؛ اگر فرزندان ما با همسالان ارتباط نداشته باشند و دعوا و دوستی، محبت و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری نداشته باشد، رشد فکری، جسمی و عاطفی لازم را نمی‌یابند؛ در واقع این تعاملات اجتماعی کلید رشد آنهاست که اگر شکل نگیرد تاوان سنگین دارد.
حضور در مدرسه، همزیستی اجتماعی، مسالمت‌آمیز و مهارت‌های زندگی را به دانش‌آموزان می‌آموزد؛ اگر فرزندان ما با همسالان ارتباط نداشته باشند و دعوا و دوستی، محبت و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری نداشته باشد، رشد فکری، جسمی و عاطفی لازم را نمی‌یابند؛ در واقع این تعاملات اجتماعی کلید رشد آنهاست که اگر شکل نگیرد تاوان سنگین دارد.این روانشناس ادامه داد: در ایجاد این شرایط، هم مسئولان، رسانه‌ها و ما به عنوان پژوهشگر و کارشناس، بسیار ضعیف عمل کردیم و دولت نیز به‌گونه‌ای موثر برای ایجاد اعتمادسازی در والدین و فراهم کردن فضا و رغبت والدین برای حضور فرزندان در مدارس تلاش لازم را نکرده است.
وی افزود: باید مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش تمرکز را بر آموزش حضوری گذاشته و همان‌گونه که اقداماتی اولیه را در این زمینه شروع کرده‌اند آرام آرام به سمت بازگشایی کامل مدارس رفته و به تدریج حساسیت‌زدایی کنند.
نویدی با بیان اینکه اکنون در کنار مقاومت برخی از والدین، برخی از معلمان نیز مقاومت می‌کنند و والدین را هم می‌ترسانند، اضافه‌کرد: در کنار آن، نبود اعتماد کافی مردم به دولتمردان برای توجه و حساسیت به سلامت فرزندانشان که خود ناشی از کاهش سرمایه اجتماعی است و از سویی خلط مباحث بویژه سیاسی کردن آن و نبود انگیزه کافی، بر این عدم تمایل به آموزش حضوری از سوی خانواده‌ها و معلمان دامن می‌زند.
وی تصریح‌کرد: در آستانه ۶۰ سالگی در بیش از ۲۲ ماه گذشته از شیوع کرونا، همیشه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در محل کار حضور داشته و با مترو رفت‌وآمد کرده‌ام؛ ضمن آنکه هر روز شاهدیم کودکان به همراه والدین و یا نوجوانان در گروه دوستان در پارک و بازار و خیابان حضور دارند و فقط در خانه ماندن آن هم نه برای چند هفته و چندماه بلکه طولانی مدت نتیجه مطلوبی حاصل نمی‌شود.
وی در این رابطه توضیح داد: وقتی باران می‌بارد برای انجام امور خود مانند میهمانی رفتن، خرید و … با چتر بیرون می‌روید؛ اینگونه نیست که در خانه بنشنید؛ اکنون ۲ سال است که این ویروس همراه ماست و امری موقتی نیست و باید همه با آنان سازگار شویم.
ضرورت ایجاد سازگاری با شرایط در خود
عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش تاکید کرد: نمی‌شود دائم تعطیل و خود را ایزوله کرد؛ زیرا این رفتارها در جامعه نوعی اختلال رفتاری و روانی است و چنانکه برای کاهش و حل این مساله، ما در کلینیک‌ها همواره افراد را به مواجهه با موقعیت با حفظ امنیت و سلامت ترغیب می‌کنیم.
وی ادامه داد: انسان هوشمند است و می‌تواند با شرایط جدید زندگی در مدرسه، جامعه و … سازگار شده و به‌گونه‌ای رفتار کند که سلامت خود و دیگران حفظ شود و این به مفهوم حل مساله در موقعیت است.
نویدی گفت: متاسفانه در این زمینه هم ما به عنوان کارشناس و هم رسانه‌ها کوتاهی کرده‌ایم؛ حتی صداوسیما به ترس خانواده‌ها دامن زده و می‌زند و متوجه نیست که این وضعیت پیامدهایی دارد.
این روانشناس با بیان اینکه «با چه متری باید بگوییم مدرسه شرایط بازگشایی دارد»، افزود: معتقدم همه مدارس شرایط کافی برای بازگشایی را به شرط همکاری مدیر، معلمان و اولیای دانش‌آموزان دارند؛ اینکه عده‌ای با تب‌سنج و پالس اکسی‌متر و … تصویری از شرایط مناسب برای بازگشایی مدارس تصویر می‌کنند، در هیچ مدرسه اروپایی هم وجود ندارد؛ ضمن آنکه معلمان هم می‌گفتند با کدام امکانات مدارس باز شود؛ در واقع همه توجیه می‌کردند که شرایط آماده نیست.
وی ادامه داد: امروز در طول یک ماه گذشته کم نیست مدارسی که با اندک تدابیری بازگشایی شد و شرایط خوبی هم دارد؛ در واقع هم اولیای مدرسه و دانش‌آموزان از وضعیت رضایت دارند و هم دانش‌آموزان، به تدریج به روال عادی باز می‌گردند؛ اقدامی خوب که زمینه را برای توجیه و همراهی والدین و بازگشایی بقیه مدارس با اطلاع‌رسانی‌های مناسب فراهم می‌کند.
وی تاکید کرد: همه از مدیر، معلم مدرسه تا مدیر منطقه و مدیرکل و … باید مسئولیت خود را به درستی انجام دهند و همه مسئولیت نواقص را گردن کرونا نیاندازند و دست از توجیه کردن شرایط برای عدم حضور در مدارس بردارند.
آخرین دیدگاهها