“ستون فقرات” و “گردن” کودکان‌کار در معرض آسیب‌های جبران‌ناپذیر مادام‌العمر

دکتر نصرالله پزشکی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه کودکان کار مجموعه مشکلاتی دارند که بهم پیوسته هستند و بررسی جداگانه آنها بسیار مشکل است، اظهار کرد: مشکلات جسمی نمی تواند جدای از مجموعه مشکلات روحی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و بسیاری دیگر از مشکلات باشد چراکه بر هم تأثیرگذارند.

وی ادامه داد: در رابطه با مشکلات جسمی کودکان کار باید درنظر داشت که متأسفانه آنها از زمینه های بسیار آسیب زا و منفی و در خانواده هایی هستند که اعتیاد، کودک آزاری و سوءتغذیه در آن وجود دارد و اینکه تقسیم بندی کنیم کدام یک از آسیب هایی که می ببیند و اثراتی که بر روی آنها گذاشته شده ناشی از خانواده یا محیط اجتماعی است که در آن رشد کرده اند یا ناشی از کار کردن در محیط های نامناسب استرس زا و پرفشار، یک مقدار مشکل است اما در مجموع اینها بچه هایی هستند که در خطر آسیب های جسمی و روحی بسیار بالایی نسبت به سایر کودکان قرار دارند.

پزشکی خاطرنشان کرد: بسته به محیطی که این کودکان در آنجا کار می کنند آسیب های جسمی می تواند مانند سایر آسیب ها متفاوت باشد؛ مثلاً کودکانی که در خیابان سر چهارراه ها کار می کنند با کودکانی که در کارگاه ها و در فضای بسته با تهویه کم هستند یا با کودکانی که در آجرپزی ها در محیط باز اما با کارهای سنگین و بارهای سنگین فعالیت دارند، متفاوت است به طوریکه این نوع کارها می تواند آسیب های فیزیکی و جسمی متفاوتی به این کودکان وارد کند.

وی یادآور شد: نکته بسیار مهمی که شاید کمتر به مشکلات جسمی و بحث توانمندی های جسمی کودکان کار مربوط باشد و بیشتر به مسائل روانی و اجتماعی آنها ارتباط دارد این است که این کودکان اساساً کودکی نمی کنند و این موضوع می تواند عوارض و عواقب بسیار عمیق مادام العمر داشته باشد، این کودکان بازی نمی کنند و در معرض شادی و هیجان های کودکی قرار نمی گیرند، در عوض در محیط کار در مقابل استرس ها و فشارهایی قرار می گیرند که مناسب سن آنها نیست و مغز، روح و روانشان آمادگی برخورد با آن را ندارد، این موضوع از این نظر بسیار مهم است که رشد جسمی مغز هم در رابطه با تجارب کودکی تغییر می کند و این تجارب می تواند اثرات بسیار عمیقی در رشد مغز و در نتیجه توانمندی های ذهنی و حرکتی بعدی آنها بگذارد و علاوه بر مشکلات جسمی، آنها را مستعد بسیاری از ناهنجاری های روانی و اجتماعی کند.

این متخصص کودکان در ادامه بیان کرد: این کودکان چه به زمینه خانوادگی که در آن زندگی می کنند و چه محیط های کار به شدت در معرض کودک آزاری های جسمی و جنسی هستند و تمام آسیب های فیزیکی و روحی که در این کودک آزاری ها بر کودکان مترتب است، برای این کودکان به میزان بسیار بالاتری وجود دارد چراکه آنها در یک زمینه منفی، پرفشار و پراسترس دچار این آسیب ها می شوند و بنابراین آسیب های ناشی از کودک آزاری یکی از قسمت های بسیار مهم آسیب های جسمی و روانی کودکان کار است.

وی به آسیب های خاص و ویژه کودکان کار اشاره و مطرح کرد: کودکانی که در محیط خیابان و سر چهارراه ها کار می کنند به طور مداوم و ساعت های طولانی در معرض آلاینده ها با غلظت بالا هستند به ویژه آلاینده های ناشی از سوخت بنزین و سایر مواد سوختنی در خودروها که می تواند منجر به مشکلات تنفسی درازمدت و حتی مادام العمر و مسمومیت با بعضی مواد آلاینده همچون سرب شود.

پزشکی ادامه داد: کودکانی که زباله گردی می کنند و به دنبال جمع آوری زباله هستند مشخص است که در معرض انواع و اقسام آلودگی های میکروبی و عفونی بوده و متأسفانه به همین علت میزان ابتلا به بیماری های خطرناک عفونی در این افراد بسیار بالاست و همراه با این قضیه، به علت سوءتغذیه و کمبودهای اساسی که این کودکان هم به خاطر وضعیت خانوادگی و هم محیط های کار که در معرضش هستند، سیستم ایمنی ضعیف تری دارند و این بیماری ها می تواند در آنها شدیدتر و با عواقب جسمی پایدارتر و حتی با کشندگی بالاتری همراه باشد.

وی در پاسخ به این نگرش مردم که کودکان کار در برابر بیماری ها مقاومت بدنی بالایی دارند، گفت: خیر، کودکان کار هیچ مقاومت بیشتری در مقابل بیماری ها ندارند و متأسفانه به علت موارد ذکر شده، مقاومتشان پایین تر هم است.

این متخصص کودکان خاطرنشان کرد: کودکانی که در محیط هایی کار می کنند که مجبور به حمل بارهای سنگین هستند، مانند کودکانی که در کوره پزخانه ها کار می کنند یا حتی در کارگاه های خانوادگی و همراه با خانواده مشغول به کار هستند به طوریکه کودکان در مراحلی از زندگی خود دچار احساس و هیجاناتی هستند که دوست دارند همپای کودکان دیگر و کودکان بزرگتر کار کنند و این می تواند فشار بیشتری به آنها وارد کند و غضروف ها، استخوان بندی، عضلات و تمام اجزای بدنشان که در حال رشد است، بسیار بیشتر در معرض آسیب قرار دارد.

وی اضافه کرد: اساساً هر ارگان در حال رشدی آسیب پذیری بالاتری دارد و متأسفانه کودکان کار از ناحیه ارگان های مختلف به ویژه در ناحیه ستون فقرات و گردن می توانند آسیب های جبران ناپذیر مادام العمری ببینند.

پزشکی در مورد ضرورت توجه به تغذیه و بهداشت کودکان کار اظهار کرد: کودکان کار در نظر ما کودکان با نیازهای ویژه هستند چراکه هر کودکی که علاوه بر مراقبت های معمول، نیاز به مراقبت های خاص دیگری داشته باشد، به عنوان کودکان با نیازهای ویژه محسوب می شود، منتها بحث این است که منشأ کار کودکان چیست و چگونه می توان کار کودکان را از بین برد؟ و این توجه به تغذیه و بهداشت کودکان را بتوان در کنار توجه به تغذیه و بهداشت کودکان با نیازهای ویژه و آسیب پذیر دائمی کرد.