۱۰.مهر.۱۴۰۳ ایسنا
یک متخصص تغذیه با تاکید بر اهمیت وعده صبحانه در دانش‌آموزان گفت: از آنجا که صبحانه اولین وعده غذایی بعد از ناشتایی شبانه است، بنابراین این وعده نقش مهمی در عملکرد شناختی، یادگیری و تمرکز دانش آموزان در مدرسه خواهد داشت.
زهرا دهنوی، در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص اهمیت صبحانه سالم در دانش‌آموزان، اظهار کرد: صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی در بزرگسالان و کودکان به شمار می‌رود؛ اما این مسئله در کودکان اهمیت بیشتری خواهد داشت و کودکانی که صبحانه می‌خورند، علاوه بر دریافت مواد مغذی بیشتر، احتمال اضافه وزن و چاقی در آن‌ها کمتر است.
وی ادامه داد: از آنجایی که سوخت اصلی سلول‌های مغز، گلوکز (قند) است و صبحانه اولین وعده غذایی بعد از ناشتایی شبانه است، بنابراین این وعده نقش مهمی در عملکرد شناختی، یادگیری و تمرکز دانش آموزان در مدرسه خواهد داشت.
این کارشناس علوم تغذیه توضیح داد: باتوجه به اینکه کودکان متابولیسم گلوکز مغزی بالاتری دارند، همچنین به دلیل خواب کافی، دوره ناشتایی شبانه بیشتری دارند؛ بنابراین در کودکان سنین مدرسه، مصرف یک صبحانه کامل که تامین کننده سوخت سلول‌های مغز باشد اهمیت زیادی دارد.
دهنوی درخصوص انتخاب بهترین موادغذایی برای وعده صبحانه، اظهار کرد: در همه وعده‌های غذایی شامل صبحانه، ناهارو شام باید ترکیب متعادلی از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها وجود داشته باشد و بهترین ترکیب غذایی شامل ۵۰% کربوهیدرات، ۲۰% پروتئین و ۳۰% چربی است.
وی افزود: توصیه می‌شود مصرف کربوهیدرات‌های ساده(قندهای ساده) اعم از کیک، آبمیوه، شکلات، بیسکویت، نوشابه و هرگونه ماده غذایی یا نوشیدنی شیرین شده با شکر به حداقل برسد؛ در عوض از منابع کربوهیدرات‌های پیچیده شامل غلات کامل (انواع نان‌های سبوس‌دار) استفاده شود. همچنین، مصرف نان‌های سفید نیز توصیه نمی‌شود.
مصرف انواع کیک، آبمیوه و شیرینی‌جات در وعده صبحانه اصلاً توصیه نمی‌شود
دهنوی با اشاره به تاثیرات کربوهیدرات‌ها و قندهای ساده، خاطرنشان کرد: مصرف کربوهیدرات‌ها و قندهای ساده به دلیل نمایه گلایسمی بالایی که دارند، منجر به نوسانات بالای قند خون شده که می‌تواند اثرات نامطلوبی بر وضعیت رشد و سلامت کودکان داشته باشد.
وی ادامه داد: این در حالی است که کربوهیدرات‌های پیچیده، نمایه گلایسمی پایینی داشته و نوسانات قند خون کمتری را به همراه دارند؛ به این صورت که به تدریج باعث افزایش قند خون می‌شوند و قند را در مدت طولانی‌تری بالا نگه می‌دارند. بنابراین، مصرف انواع کیک، آبمیوه و شیرینی‌جات در وعده صبحانه اصلاً توصیه نمی‌شود و دررابطه با کربوهیدرات‌ها بهترین گزینه، غلات کامل مانند انواع نان‌های سبوس‌دار است.
این کارشناس علوم تغذیه، درخصوص اهمیت پروتئین‌ها برای صبحانه، تصریح کرد: در کنار کربوهیدرات، مصرف منابع پروتئینی در وعده صبحانه بسیار اهمیت دارد. از جمله منابع پروتئینی که در وعده صبحانه دانش آموزان می‌تواند گنجانده شود، شامل تخم مرغ، انواع پنیر، شیر، ماست چکیده، خوراک حبوبات شامل عدسی و خوراک لوبیا است. همچنین توصیه می‌شود از انواع مغزیجات ( گردو، بادام، پسته و …) و سبزیجات ( خیار، گوجه، سبزی خوردن و…) همراه با وعده صبحانه استفاده شود.
بهترین زمان میان‌وعده دانش‌آموزان، هر ۲ ساعت یکبار است
این متخصص تغذیه، درخصوص میان‌وعده دانش‌آموزان و بهترین زمان مصرف آن، مطرح کرد: باتوجه به اینکه بهترین زمان صبحانه برای دانش‌آموزان قبل از شروع کلاس درس، حدود ساعت ۷ الی ۸ صبح است، حدود ۲ ساعت بعد ( ساعت ۱۰ الی ۱۰نیم ) زمان مناسبی برای مصرف میان وعده است؛ با این حال اگر دانش‌آموزان زمان طولانی‌تری را در مدرسه می‌گذارنند، مصرف دو میان‌وعده در طول روز توصیه می‌شود.
وی درخصوص انتخاب میان‌وعده سالم، ادامه داد: بهترین میان‌وعده برای دانش آموزان می‌تواند شامل انواع مغزیجات( بادام، پسته، گردو)، انواع میوه‌ها، انواع سبزیجات( خیار یا هویج)، شیر ساده همراه با خرما، میوه‌های خشک، و یا حتی یک ساندویچ نان و پنیر کوچک باشد.
این متخصص تغذیه تصریح کرد: حذف موادغذایی مضر به طور کامل، شاید امکان‌پذیر نباشد اما مصرف این مواد باید به حداقل برسد؛ یعنی روتین کودک طوری نباشد که روزانه صبح باید کیک و آبمیوه با خود به مدرسه ببرد.
دهنوی درخصوص خوراکی‌های ناسالم در صبحانه و میان‌وعده، اظهار کرد: مصرف خوراکی‌های ناسالمی همچون انواع کیک‌ها، آبمیوه‌ها، نوشابه‌های گازدار، چیپس و پفک و … در وعده صبحانه و میان وعده‌ها دارای اثرات منفی همچون اضافه وزن و چاقی، کاهش عملکرد ذهنی، اختلال توجه و تاخیر در یادگیری است که ناشی از وجود مقادیر زیاد قندهای ساده، رنگ‌های مصنوعی و چربی‌های اشباع و ترانس در این ترکیبات است.
یکی از عوامل مهم سالم‌خواری کودک، کنترل محیط خانه و خرید منزل است
این متخصص تغذیه، با بیان اینکه یکی از عوامل مهم سالم‌خواری کودک، کنترل محیط خانه و خرید منزل است، اضافه کرد: هدف، محدود کردن دریافت موادغذایی ناسالم است و والدین باید تلاش کنند که مصرف این مواد غذایی را به حداقل ممکن برسانند.
وی دررابطه با اینکه چگونه کودکان را به خوردن غذاها و نوشیدنی‌های سالم تشویق کنیم، اظهار کرد: یکی از عوامل مهمی که می‌تواند کودک را به سمت سالم‌خواری سوق دهد، کنترل محیط خانه و خرید منزل است. به این معنا که مواد غذایی ناسالم نباید به صورت روتین در لیست خرید خانواده وجود داشته باشد و دسترسی کودک به این مواد غذایی تا حد امکان باید کاهش یابد.
دهنوی خاطرنشان کرد: این در حالی است که امروزه در بسیاری از خانه‌ها خوراکی‌های ناسالم به وفور یافت می‌شود و بسیاری از والدین به جای استفاده از موادغذایی سالم، مواردی همچون کیک، آبمیوه ، شکلات و … را به عنوان چاشت برای مدرسه فرزندان خود در نظر می‌گیرند.
آموزش می‌تواند نقش مهمی در رفتار تغذیه‌ای و انتخاب‌های غذایی دانش‌آموزان داشته باشد
وی ادامه داد: همچنین، بوفه‌های مدارس نقش مهمی در انتخاب میان‌وعده دانش آموزان دارند و نیاز است که نظارت دقیق و مستمری در این رابطه صورت گیرد. بنابراین، برای تشویق کودکان و نوجوانان برای تغذیه سالم، آموزش می‌تواند نقش مهمی در رفتار تغذیه‌ای و انتخاب‌های غذایی دانش‌آموزان داشته باشد.
این کارشناس علوم تغذیه، دررابطه با نحوه آموزش تغذیه سالم در کودکان و نوجوانان، بیان کرد: آموزش در گروه سنی کودکان نباید صرفاً به صورت چهره به چهره و در قالب سخنرانی باشد و باید از روش‌های آموزشی نوین همچون، برگزاری کمپ‌های تغذیه سالم، آموزش از طریق بازی‌های فیزیکی و رایانه‌ای، برگزاری کارگاه‌های آشپزی و باغبانی، برگزاری مسابقات و آموزش از طریق فضای مجازی بهره برد.
وی یادآور شد: آموزش باید متناسب و همسو با نیازها و علایق گروه‌های سنی و جنسی باشد. به طور مثال در سنین نوجوانی در خیلی از دختر و پسرها، زیبایی و تناسب اندام اهمیت پیدا می‌کند، لذا می‌توان از این موضوع برای ترغیب آن‌ها برای گزینه‌های غذایی سالم استفاده کرد.
آخرین دیدگاه‌ها