دریافت خبر از :  علی تبریزی Ali Tabrizi 

در جشنیکه فرمانداری شهر پارسیان استان هرمزگان بمناسبت ازدواج دختران دانش آموز دبیرستانی برگذار کرد

مسئولان آموزش و پرورش و مقامات حضور داشته اند

و از ازدواج در سنین پایین حمایت کردند.

در پی انتشار اخباری از ازدواج یک شبه ۵۰ دانش آموز دبیرستانی در شهرستان پارسیان استان هرمزگان، یکی از کارکنان اداره آموزش و پرورش این شهرستان به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت که این مراسم جشن ازدواج نبوده  و تنها یک گردهمایی با حضور دانش آموزان متاهل منطقه بوده است. به گفته او “آموزش و پرورش دخالتی در برگزاری آن نداشته است”.

وی همچنین ازدواج در دوره دانش آموزی را یک «معضل جدی»  در سطح استان و شهرستان هرمزگان برشمرد. علیرغم این موضوع، مسوولان آموزش و پرورش و مقامات  در این جشن که فرمانداری این شهر برگزار کرده است حضور داشته اند و از ازدواج در سنین پایین حمایت کرده اند.

جشنی که به مناسبت ازدواج دختران دانش آموز دبیرستانی و حضور مقامات محلی شهرستان پارسیان استان هرمزگان در اواخر بهمن برگزار شد و خبرهای مربوط به آن در اسفند ماه در رسانه‌ها بازتاب پیدا کرد. اولین خبر مربوط به این رویداد، با نقل قولی از آذر خسروانی دبیر کمیته ازدواج امور بانوان شهرستان پارسیان مبنی بر برگزاری جشنی با حضور ۵۰ زوج دانش آموز  با هدف تسهیل ازدواج مطابق با آداب و فرهنگ ایرانی – اسلامی” در رسانه‌ها مطرح شد. خبری که باعث ایجاد نگرانی از ترویج مستقیم و غیر مستقیم ازدواج زودهنگام در استانی که به گواه مسئولان با معضل جدی ازدواج کودکان رو به روست، شده است.

 آذر خسروانی اما برگزاری جشن ازدواج را تکذیب کرد و به ایرنا گفت: “۵۰ دانش آموز متاهل مدارس دخترانه به همراه خانواده‌های خود در این برنامه شرکت کرده‌اند و برخی مسئولان مانند امام جمعه پارسیان و فرماندار شهرستان در این مراسم سخنرانی کرده و ادارات به دانش آموزان متاهل حاضر در این برنامه هدایایی داده‌اند و برخی نیکوکاران و خیران نیز به عنوان حامی ازدواج آسان شرکت داشته‌اند.”

علیرغم تکذیب دبیرکمیته ازدواج اموربانوان شهرستان پارسیان مبنی براینکه این مراسم، جشن عروسی نبوده است،  دست کم ۵۰ دانش آموز دختر در مقطع دبیرستان که مشخص نیست در چه سنی ازدواج کرده اند، در این مراسم که اغلب مسئولان محلی هم حضور داشته اند، شرکت کرده و به دلیل آنچه  ازدواج “آسان” و زودهنگام نامیده شده، مورد تشویق قرار گرفته اند.

به علاوه مشخص نیست دلیل برگزاری این همایش که با حمایت همه جانبه مسئولان همراه بوده چیست، همایشی که در آن دختران متاهل زیر ۱۸ سال حضور داشته اند و برای آنها از مزایای ازدواج زودهنگام سخن گفته شده است.  چنانچه میرزایی، امام جمعه پارسیان هرمزگان با تاکید بر لزوم  دنبال  کردن “سبک زندگی اسلامی” گفته است: “فرهنگ ازدواج آسان در جامعه باید رشد و توسعه پیدا کند و جوانان جامعه و خانواده ها باید با کم کردن توقعات زمینه توسعه امر دینی و الهی ازدواج در جامعه را ایجاد کنند.” فرهنگ اسلامی، ازدواج زودهنگام جوانان را ارزش می داند و تبلیغ می کند.

هر چند مسئولان آموزش و پرورش این شهرستان گفتند مجوزی از سوی آنها داده نشده اما اذعان کردند که در برگزاری آن مشارکت داشتند. محمود روان سرپرست آموزش و پرورش شهرستان پارسیان،  روز ۱۱ اسفند به خبرگزاری آنا گفت این جلسه را فرمانداری منطقه با حضور معاونان امور زنان بهزیستی، کمیته امداد، آموزش و پرورش و غیره برگزار کرده بود تا با مشارکت این افراد بتواند کارگاه آموزشی تحت عنوان “ازدواج آسان” را برای دانش آموزان متاهل که در دوران عقد و یا نامزدی به سر می‌برند برگزار کند.” به گفته او “در این مراسم به دانش آموزان در خصوص برگزاری ازدواج آسان اطلاع‌رسانی شده و در اجرای این مراسم آموزش و پرورش منطقه هیچ دخالتی نداشته و مجوزی را نیز صادر نکرده است.”

روان همچنین گفت: “بیشتر دانش آموزان متاهل این منطقه در پایه دوم متوسطه، اول متوسطه و گاه ابتدایی هستند که تاهل این دانش آموزان و درس خواندن در کنار سایر دانش آموزان مجرد برای ما نیز مشکلاتی ایجاد کرده است که به همین منظور از این دانش آموزان برای رعایت برخی مسائل تعهد گرفته می‌شود.”

روزنامه قانون روز پنج شنبه ۱۳ اسفند با اشاره به آمار بالای ازدواج کودکان در استان هرمزگان واقع در جنوب ایران، نوشت: ” در سال ۹۰ در سه شهر این استان پنج نفر زیر ۱۰ سال ازدواج کرده‌اند. اما این خبر فقط به تعداد ازدواج دختربچه زیر ۱۰ سال ختم نمی‌شد و همین خبر نشان می‌داد که در همین استان ۵۳۰ واقعه ازدواج کمتر از ۱۴ سال نیز به ثبت رسیده است.”

نگرانی درباره ازدواج زودهنگام دختران که همیشه به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی رایج در ایران مطرح بوده، این روز‌ها افزایش یافته است. شهیندخت مولاوردی روز دوشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۴ گفت: “از وزارت دادگستری درخواست کرده‌ایم گزارشی درباره ازدواج‌های زودهنگام و زیر سن قانونی دختران به معاونت امور زنان و خانواده ارائه دهد که این موضوع به مرجع ملی حقوق کودک برای بررسی و پیگیری ارجاع شده است.”

مولاوردی شهریورماه گذشته (۱۳۹۴) نیز از آمار بالای ازدواج کودکان در کشور ابراز نگرانی کرده بود: “در یکی دو سال اخیر آمار نگران کننده‌ای از ازدواج دختران پیش از رسیدن به سن قانونی و ثبت آن‌ها به دست ما رسیده است و حتی شاهد ازدواج دختران کمتر از ۱۰ سال نیز بوده‌ایم.”

کار‌شناسان می‌گویند آمارهایی که از ازدواج کودکان در ایران وجود دارد دقیق نیست چرا که بسیاری از ازدواج‌های زیر سن قانونی ثبت رسمی نمی‌شوند و در آمار نمی‌آیند. شیما قوشه، حقوقدان و وکیل دادگستری در رابطه با گزارش‌های متعدد منتشر شده در رابطه با آمار ازدواج هزاران دختر و پسر زیر ۱۵ سال که طی سالهای گذشته ازدواج کرده‌اند به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت که بسیاری از خانواده‌ها ازدواج زیر سنین قانونی در دفا‌تر رسمی را ثبت نمی‌کنند و تنها از نظر شرعی خطبه عقد را جاری می‌کنند و یا این موارد ازدواج در دفترخانه‌ها به صورت غیرقانونی ثبت می‌شود.

۲۷ مردادماه ۱۳۹۴ روزنامه شهروند در گزارشی مبتنی بر آمارهای اداره ثبت احوال نوشت که تعداد این چنین ازدواج‌هایی تنها در سال ۹۳ بیش از ۴۰ هزار مورد است: “آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد که در ‌سال گذشته، ۴٠‌هزار و ۴٠۴ دختر کمتر از ١۵‌سال و ٣٢‌هزار و ۵٨٧ پسر زیر ٢٠‌سال ازدواج کرده و ازدواجشان در دفا‌تر ثبت ازدواج ثبت شده است. براساس جدید‌ترین آمارهای سازمان ثبت احوال کشور، در سال‌های ٨٣ تا ٩٣ تعداد ۴١٩‌هزار و ۴٨٨ دختر زیر ١۵‌سال و ۴٨۴‌هزار و ٨٨۵ پسر زیر ٢٠‌سال ازدواج کرده‌اند.”

شیما قوشه، وکیل دادگستری ساکن تهران پنجم شهویور ماه با اشاره به این‌که سن قانونی ازدواج برای دختران در ایران ۱۳ سال در نظر گرفته شده به کمپین گفت: “۱۳ سال را سن معیار قرار داده و فرض را بر این گرفته‌اند که دختر در این سن به بلوغ جسمی و جنسی و به زعم قانون‌گذارعقلی می‌رسد. بنابراین تا زیر سن ۱۳ سال این اجازه قانونی وجود ندارد اما بالای این سن ممنوعیتی وجود ندارد. اما پدر یا ولی قهری می‌تواند فرزند زیر ۱۳ سالش را با اجازه دادگاه به عقد کسی دربیاورد.”

احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در گزارشی که سال ۲۰۱۴ منتشر کرد نوشت که حداقل۴۸ هزار و ۵۸۰ دختر بین سنین١٠ تا ١۴ ساله در سال ٢٠١١ ازدواج کردند، و گزارش شده است که ۴۸ هزار و۵۶۷ نفر از آنھا قبل از ١۵ سالگی حداقل یک فرزند داشته‌اند: “تعداد ۴۰ هزار ۶۳۵ مورد ازدواج دختران زیر سن ١۵ سال نیز بین ماه‌ھای مارس ٢٠١٢ و مارس٢٠١٣ ثبت شد که در بیش از ۸ هزار مورد مردان حداقل ١٠ سال مسن‌تر از زنان بودند. علاوه بر این، حداقل یک یک هزار و ۵۳۷ ازدواج دختران زیر سن١٠ سال در سال ٢٠١٢ ثبت شد، که افزایش قابل توجھی در مقایسه با ٧١۶ مورد ثبت شده بین ماه‌ھای مارس٢٠١٠ و مارس سال ٢٠١١ است. تعداد طلاق‌ھای ثبت شده برای دختران در سنین کمتر از ١۵ سال نیز به طور مداوم از سال ٢٠١٠ تا کنون افزایش یافته است.”

 با وجود کنوانسیون جهانی حقوق کودک، کشورها قوانین داخلی خود را دارند که براساس عرف و شرع تعریف شده و گاهی بر خلاف شاخص‌های جهانی است. چنانچه در برخی از کشورهای اسلامی سن بلوغ را همان سن ازدواج می‌دانند. ازدواج زیر سن قانونی بر خلاف پیمان‌نامه بین‌المللی حقوق کودک است. این پیمان نامه، سن زیر ۱۸ سال را سن کودک تعریف کرده است.کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران 19 اسفند