تعریف یونسکو از سواد؛ جامعه ایران بی‌سواد است؟
با پیشرفت تکنولوژی و پیچیده‌تر شدن مناسبات اجتماعی، باسوادی تعریف متفاوتی پیدا کرده و دیگر به صرف تسلط بر خواندن و نوشتن نمی‌توان به افراد عنوان باسواد را داد.
به گزارش «شبکه رسانه‌ای بیان» در حالی که بسیاری از کشورها در شیوه‌های آموزشی خود تجدیدنظر کرده‌اند و تعامل، خلاقیت و جذابیت را در دستور کار آموزشی مدارس و دانشگاه‌های خود قرار داده‌اند، نظام آموزشی ایران هنوز در گیر و دار یاددادن خواندن و نوشتن به کودکان و نوجوانان است.
در ایران تمرکز معلمان و مربیان آموزشی بر مهارت خواندن و نوشتن به قدری زیاد است که بخش زیادی از اوقات فراغت دانش آموزان، صرف نوشتن دیکته و اصلاح املایی می‌شود. با وجود این همه تلاش، به نظر می‌رسد نظام آموزشی ایران حتی در آموزش مهارت خواندن و نوشتن هم موفق نبوده است. شکست نظام آموزشی ایران در انتقال مهارت نوشتن به خوبی در شبکه‌های اجتماعی، بنرها و نامه‌های دولتی و روزنامه‌ها قابل‌مشاهده است.
در حالی که بخش عمده‌ای از بودجه 36 هزار میلیارد تومانی وزارت آموزش‌وپرورش ایران صرف شیوه‌های آموزشی منسوخ‌شده، می‌شود، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) تعریف دیگری از سواد ارائه داده است. این سازمان تأکید می‌کند «باسواد کسی است که بتواند از خوانده‌ها و آموخته‌های خود، تغییری در زندگی خود ایجاد کند.»
پیش از این، توانایی استفاده از رایانه، شرط باسوادی افراد بود؛ اما یونسکو علاوه بر سواد رایانه‌ای، حالا سواد آموزش‌وپرورش، عاطفی، ارتباطی، مالی و سواد رسانه‌ای را نیز در تعریف خود برای افراد باسواد گنجانده است. دراین‌بین، مهارت خواندن و نوشتن فقط یکی از شاخه‌های فرعی «سواد ارتباطی» محسوب می‌شود. شاخص‌های یک فرد باسواد از نظر یونسکو به شرح زیر است:
1- سواد عاطفی:
توانایی برقراری روابط عاطفی با خانواده، همکاران، مشتریان، رقبا و دوستان به نحوی شایسته
2- سواد ارتباطی:
توانایی برقراری ارتباط و تعامل با تمامی اعضای جامعه؛ شامل آداب معاشرت، روابط اجتماعی بهینه، خواندن و نوشتن
3- سواد مالی:
توانایی مدیریت اقتصادی درآمد، یعنی دانش گردش نقدینگی، سرمایه‌گذاری، و مدیریت هزینه
4- سواد رسانه:
این که بدانیم کدام خبر رسانه‌ها معتبر و کدام نامعتبر است؛ یعنی توانایی تشخیص راستی و درستی اخبار و دیگر پیام‌های رسانه‌ای
5- سواد آموزش‌وپرورش:
توانایی تربیت فرزندان شایسته
6- سواد رایانه:
توانایی استفاده از مهارت‌های هفت‌گانه رایانه یا ICDL؛ شامل مفاهیم پایه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، استفاده از رایانه، مدیریت فایل‌ها، واژه‌پردازی و…
نظام آموزشی ایران چه کرده است؟
پرسش اینجاست که چه اندازه از بودجه‌های چند ده هزار میلیارد تومانی وزارت علوم و وزارت آموزش‌وپرورش صرف آموزش مهارت‌هایی که موردقبول جامعه جهانی است، شده و اساساً رویکردهای نظام آموزشی ایران تا چه اندازه با شیوه‌های نوین جهانی مطابقت دارد. حکومت تمامیت‌خواه جمهوری اسلامی هرگز اجازه تغییری مثبت در نظام آموزشی کشور را نمی‌دهد؛ مخالفت تمام‌قد حکومت با سند آموزشی 2030 که می‌توانست حرکتی رو به جلو در مدارس ایران باشد، این مدعا را اثبات می‌کند.
به‌علاوه، اگر به آمارهایی مانند طلاق (که در سال 1396 رکورد بی‌سابقه 175 هزار مورد را به ثبت رساند)، اعتیاد، سرقت، خودکشی، تصادفات و… نگاهی بیندازیم، می‌بایست نظام آموزشی ایران را یک نظام کاملاً ورشکسته ارزیابی کرد که نه‌تنها توانایی آموزش مهارت‌های زندگی را به افراد ندارد، بلکه سالانه هزاران میلیارد تومان هزینه روی دست اقتصاد کشور می‌گذارد. حاصل دستگاه آموزشی و پرورشی و دانشگاه‌های ایران، جامعه‌ای است که حل مسائل و مشکلات را از طریق گفت‌وگو و دیگر مهارت‌های ارتباطی یاد نگرفته و با حالتی سردرگم، در حال بازتولید معضل‌ها و مشکلاتش است.
آخرین دیدگاهها