کودک همسری آسیب اجتماعی قانونی

پدیده «کودک همسری» به رغم کاهش چشم­گیر، کم و بیش در متن جامعه جریان دارد؛ هنوز هم در جامعه هشتاد و اندی میلیونی ایران، هستند کودکانی که خواسته و ناخواسته پای سفر عقد می نشینند یا می نشانندشان و عده ای هم هستند که به ازدواجشان در سنین کودکی می بالند و تریبون‌هایی هم وجود دارد که به آنها مجال گفتن از ضرورت ها و محاسن ازدواج در دوران کودکی را می دهد. اما شمار کثیری از آنها که کودک همسری را تجربه و طعم تلخ آن را با تمام وجود حس کرده اند و عوارض و عواقبش را همچنان بر دوش می کشند، هیچ تریبونی برای گفتن از تجاربشان در اختیار ندارند.

به آناهیتا که می‌گوید خبرنگار است و می‌خواهد با او در مورد ازدواجش در کودکی گفت و گو کند؛ می‌خندد، آنقدر که همه آنهایی که در اتاق هستند را به خنده وا می‌دارد جز پسرش که گوشه‌ای خوابیده است!

آناهیتا در میان خنده‌هایش گفت: چه سئوالایی می­‌پرسی! باید چکار می‌­کردم، من هیچوقت برای خودم تصمیم نگرفتم ازدواجم هم همینطور بود؛ آمدن خواستگاری و مادرم هم گفت وقت شوهر کردنم رسیده است.

او انگشت‌هایش را در هم قفل کرده و ادامه داد: یک روز بعدازظهر از مدرسه که برگشتم خانه، مانتو شلوار مدرسه را برای همیشه گذاشتم گوشه کمد!

ساکت به گوشه‌ای از دیوار که کمد قرار داشت خیره ماند، انگار برگشته بود به آن روز نه چندان دور، نگاهش پر بود از آرزوهایی که حتی فرصت فکر کردن به آنها را هم پیدا نکرده بود.

نگاهش را به سمت پسرش که خواب بود گرداند و باز لبخند زد و گفت: من کسی رو ندارم، بعد از طلاق مادرم و پدرم، هیچکدام من را نخواستند، مادرم منو به خانواده پدرش سپرد و رفت دنبال زندگی‌اش و من هم با خاله و دائی‌هایم بزرگ شدم! در یک خانواده پر جمعیت؛ تقریبا همه اعضای خانواده ما زود ازدواج کردند.

آناهیتا با انگشتانش شروع به شمردن کرد و گفت: خاله‌هام، مادرم، مادر بزرگم و ….. هر کسی که می‌شناسم هم سن و سال من بود که ازدواج کرد، هیچ کدام از دخترایی که من می‌شناسم تا اول دوم راهنمایی بیشتر درس نخواندند.

دختر خاله زینب هم ۱۸ سالش هست و سه تا دختر قشنگ داره….

حرفش را صدای تلفن قطع کرد؛ شوهرش بود؛ با هم خوب صحبت می‌کردند انگار. تلفن را که قطع کرد گفت: شوهرم آدم زحمت کشی هست؛ با من هم خوبه، حواسش هست.

باز نگاهش سُر خورد کنار تخت پسرش و پر شد از غم و دانه اشکی از گوشه بینی‌اش به سمت لبهایش سرازیر شد؛ با دست اشک را گرفت قبل از اینکه شوری کامش را آزار دهد!

آناهیتا دوباره لبخند زد و گفت: تنها مشکل ما بیماری پسرم هست! مشکل قلبی دارد! مادرزادی اینطور بوده، دکتر هم به من گفت تا ۲۰ سالگی حق نداری بچه دار بشوی! دکتر گفته که جون و جثه‌ات قوی نیست….

به گزارش ایسنا، آناهیتا ۱۶ سال دارد و یک پسر، ۲ سال قبل او را شوهر دادند و حالا ناراضی نیست.

آناهیتا ۱۶ ساله با یک فرزند، ادامه داد: اول عقد ما ثبتی نبود؛ تازه یک سال هست که عقدم رسمی شده …..

کودک همسری معلولی چند علتی است

معاون جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان فارس در خصوص کودک همسری به ایسنا گفت: امروزه در جامعه دو موضوع در رابطه با ازدواج مطرح است؛ موضوع  اول موضوع ازدواج زودهنگام و موضوع دوم ازدواج دیرهنگام؛ قطعا باید همه برای ترویج ازدواج به هنگام تلاش کنیم؛وقتی سن ازدواج بالا می‌رود یا پائین می‌آید می‌­شود ازدواج نابهنگام، یکی زود و دومی دیر؛ زمانیکه ازدواج زودهنگام رخ می‌دهد، با همان پدیده کودک همسری مواجه هستیم.

علی رضایی ادامه داد: متاسفانه ما الان شاهد هر دو پدیده در اجتماع هستیم یعنی در قشری و طبقه‌ای کودک همسری رواج پیدا کرده و از آن طرف و در طبقه دیگر ازدواج در سن بالا رواج دارد و وقتی دلایل رابررسی می‌کنیم، متوجه می‌­شویم، تلاش برای حل یک مسئله بدون در نظر گرفتن تمام ابعاد آن، مشکل دیگری را ایجاد یا تشدید می‌کند؛ به عنوان مثال پژوهش‌های میدانی نشان داده که افزایش وام ازدواج، این خطر را ایجاد می‌کند که طبقه ضعیف به لحاظ مالی، برای گرفتن وامی با بهره کم، حاضر می‌شود فرزندش را به ازدواج وادار کند.

معاون امور جوانان استان فارس گفت: در برخی از شهرستان‌های استان فارس شاهد این ازدواج‌های زود هنگام یا به اصطلاح کودک همسری هستیم. این یعنی ازدواج زودهنگام واقعیت دارد.

وی با اشاره به آسیب‌های اجتماعی ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال گفت: ازدواج زود هنگام سبب بروز آسیب‌های شخصی و اجتماعی می‌شود که این باعث تشدید برخی اتفاقات، انحرافات در خانوده می‌شود.

رضایی با مهم خواندن تحقیقات و پژوهشگران در حوزه ازدواج و خانواده، گفت: وقتی علم سن مناسب ازدواج را برای دختران بین ۲۳ تا ۲۵ و برای پسران بین ۲۴ تا ۲۸ می‌داند، باید باور داشت که این اعداد بر حسب پژوهش و کار کارشناسی بدست آمده است.

این کارشناس مسائل اجتماعی گفت: کودک همسری حاصل اشتباهات اجتماعی خودمان است وقتی اجازه می‌دهیم قسمتی از جامعه یا شهر جزایری تشکیل شود که به شدت درگیر چند آسیب اجتماعی توامان است، با کودک همسری هم مواجه خواهیم بود؛ یکی از ویژگی‌های آسیب‌های اجتماعی این است که منحصر به خود باقی نمی‌ماند و منجر به زاد ولد آسیب‌های اجتماعی دیگر می­شود.

رضایی فقر فرهنگی و فقر اقتصادی را دو عامل اصلی این آسیب دانست و گفت: نتیجه هر یک از آسیب‌های اجتماعی، ظهور و بروز آسیب جدیدی خواهد بود، کودک همسری هم یکی از همین معلول‌های چند علتی محسوب می‌شود و به دنبال خود آسیب‌های دیگری هم دارد.

او با بیان اینکه همچنان شاهد وجود و حتی گسترش آسیب‌های اجتماعی در حاشیه شهرها هستیم، گفت: وقتی بخش‌هایی از جامعه به یک جزیره تبدیل می‌شود که پر از آسیب است، اگر به دنبال رفع ریشه‌ای مشکلات نباشیم، آسیب‌ها به لحاظ تعداد و گستره افزایش خواهد یافت؛ یکی از این همه کودک همسری است که البته به دنبال آن مسائل دیگری هم خواهد بود.

رضایی با اشاره به اینکه برخی ملاحظات اجتماعی و البته ثبت دقیق آمارها، منجر به در دست نبودن آمارهای دقیق و قابل استناد می‌شود، گفت: نمی‌توان انکار کرد که کودک همسری وجود دارد؛ اما برای مقابله صحیح با آن باید آسیب‌های اجتماعی که منجر به کودک همسری می‌شود را یافت و چاره کرد.

به گفته معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان فارس، مسائل اقتصادی، اصلی‌ترین عامل در کودک همسری است و می‌توان با توانمندسازی خانواده‌ها از بروز این پدیده تا حد زیادی ممانعت کرد.

رضایی تاکید کرد که فقر، طلاق، اعتیاد، هر کدام یک آسیب اجتماعی است که بر بروز سایر آسیب‌ها تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد، گفت: اینها بر تشدید کودک همسری موثرند.

این مقام مسئول گفت: قانون به تنهایی نمی‌تواند منجر به کاهش آسیب اجتماعی بشود، مثلا اگر قانونی باشد که سن ازدواج را ۱۸ سال تعیین کند، آیا کودک همسری به پایان می‌رسد؟ خانواده‌ای که در فقر بسر می‌برد یا اینکه پدر یا مادر معتاد دارد، خانواده‌ای که طلاق را تجربه کرده است و … در معرض آسیب‌های دیگر نظیر کودک همسری هم قرار می‌گیرد.

او ادامه داد: قانون و دستورالعمل منجر به کاهش آمار کودک همسری نمی‌شود بلکه شمار موارد کودک همسری ثبت نشده را افزایش خواهد داد و به نوعی معضلی به مشکلات اضافه می‌کند. ازدواج غیرثبتی یعنی پایمال شدن حداقل حقوقی که یک زن و مرد در قبال هم باید داشته باشند.

رضایی با تاکید براینکه مهمترین عامل تاثیرگذار بر کودک همسری و البته همه آسیب‌های اجتماعی، فقر فرهنگی است، گفت: نمی‌توان گفت چون در شرع سن بلوغ دختر ۹ و پسر ۱۳ سالگی است بنابراین می‌توانند در این سن افراد ازدواج کنند؛ باید همه ابعاد یک موضوع مهم نظیر ازدواج را مد نظر داشت؛ آنچه شرع مشخص کرده به معنای آنست که وقوع ازدواج در سنین کودکی گناه محسوب نمی‌شود. نه اینکه چنین رویدادی حتما خوب بوده و مزیت است.

معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان با تاکید بر لزوم توجه به داشته‌های فرهنگی اسلامی- ایرانی، گفت: آنچه در فرهنگ غنی اسلامی- ایرانی بر آن تاکید شده، ازدواج به هنگام است.

رضایی تاکید کرد که برای مواجهه با هر آسیب اجتماعی و پیشگیری از بروز یا تشدید آنها، یک دستگاه و نهاد خاص نمی‌تواند به تنهایی کاری از پیش ببرد؛ هر موضوعی نیازمند عزمی جمعی، برنامه ریزی مدون و اهتمامی جدی در اجرا است.

به گزارش ایسنا، در حالیکه بسیاری از صاحبنظران ازدواج در سنین زیر 18 سال که با عنوان کودک همسری شناخته می‌شود را آسیب اجتماعی و محصول سایر آسیب‌هایی نظیر فقر اقتصادی و فرهنگی می‌دانند؛ به لحاظ قانونی هیچ ممنوعیت و محدودیتی برای سن ازدواج تعیین نشده است؛ اگرچه تدوین و تصویب قوانین به تنهایی نمی‌تواند منجر به کاهش بروز و شیوع آسیب‌های اجتماعی شود که اگر اینگونه بود اعتیاد و فقر و … تاکنون ریشه کن شده بود.

انتهای پیام