سیر تا پیاز علل افزایش خودکشی میان نوجوانان؛ معاون امور جوانان:خودکشی در کشور روند صعودی و سن پایین به خود گرفته/ رئیس انجمن مددکاران: خودکشی بین نوجوانان ایرانی همیشه بوده فقط منتشر نمی‌شده/ رفتارشناس: زنان تا سه برابر مردان بیشتر اقدام به خودکشی می‌کنند
۲۳ مهر ۱۳۹۹
آمارهای رسمی و اخباری که از گوشه و کنار فضای مجازی می‌شنویم خبر از افزایش نگران‌کننده میزان خودکشی در میان نوجوانان می‌دهند اما دلایل این خودکی ها و راه حل مقابله با آن چیست؟
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ این روزها که شرایط زندگی برای همه مردم و هر قشری از جامعه دشوار شده است و برخی با ریسمان فقر و گرانی دست و پنجه نرم می‌کنیم، از گوشه و کنار فضای مجازی و اخبار می‌شنویم که یک نوجوان به دلیل خرابی گوشی و عدم حضور در کلاس‌های شبکه شاد خودش را حلق آویز کرد. در خبر دیگری می‌خوانیم یک دختر 10 ساله تبعه افغان در اتاقش خود را به دار آویخته است. یک روز دیگر پس از برگزاری کنکور می‌خوانیم، پسر 19 ساله چون فکر کرده آنطور که باید نتوانسته به تست‌ها پاسخ دهد خودش را از 4 طبقه به پایین انداخته است. نتایج کنکور که می‌آید می‌بینیم به دلیل عدم رضایت از رتبه‌شان، به طُرق مختلف خودکشی می‌کنند که البته تعدادی از آنها نافرجام باقی می‌ماند که اتفاقا این مدل خودکشی تبعات روانی بیشتری برای فرد به همراه دارد.
متاسفانه سن خودکشی در کشورمان روز به روز در حال کاهش است و ما اقدام به خودکشی را بین نوجوانان شاهد هستیم اما سوالی که پیش می‌آید این است برای یک دختر یا پسربچه چه اتفاقی می‌افتد که او حاضر می‌شود دست به خودکشی بزند و برای همیشه به زندگی خود پایان دهد؟ یک پسربچه 11 ساله چگونه به این فکر می‌افتد در اتاقش طنابی را آویزان کند و دور گردنش بیاندازد و حتی پس از افتادن چهارپایه از زیرپایش تقلایی برای نجات جان خود نکند؟ اصلا چرا کودکان و نوجوانان ما به جای فکر بازی و شیطنت کردن باید به فکر راه خودکشی بیافتند؟! تمام اینها سوالاتی ست که این روزها ذهن همه مردم کشور را پس از شنیدن این اخبار ناگوار درگیر کرده و همه را به غم و اندوه فرو برده است.
خودکشی در کشور روند صعودی و سن پایین به خود گرفته است/خدمات روانی باید تحت پوشش بیمه قرار گیرند/طرح هر خانواده یک مشاور به راحتی قابل اجراست
محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با اشاره به رتبه ایران در خودکشی گفت: برخلاف تبلیغاتی که دشمنان می‌کنند، کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر رتبه بالایی در خودکشی ندارد حتی براساس آماری که در جهان منتشر شد، ایران در رتبه 142 قرار داشت که این نشان می‌دهد موضوع خودکشی در کشورمان پُررنگ نیست اما به هرحال اگر برای یک نفر هم رخ دهد و یک نفر به افرادی که خودکشی کرده است، اضافه شود نباید آن را نادیده بگیریم.
بیشتر بخوانید:
امروز شبکه شاد به بزرگ‌ترین رسانه تعاملی تبدیل شده است
راه اندازی بیش از2 هزار کانال ملی در حوزه‌های مختلف پرورشی در شبکه شاد
او از افزایش خودکشی در کشور خبر داد و افزود: آنطور که به نظر می‌رسد، خودکشی در کشور با ضریب روبه رشدی در حال افزایش است و طبق آمار منتشر شده عمده آنها بین سنین 15 تا 35 سال رخ می‌دهد اما امسال ما شاهد خودکشی‌های زیر 15 سال هم بودیم که جای تاسف دارد.
تندگویان درخصوص علت عمده خودکشی گفت: به اعتقاد من بخش زیادی از خودکشی‌ها به اوضاع اقتصادی کشور و موضوع معیشتی مردم بازمی‌گردد و از آنجایی که نوجوانان هم در فضای مجازی حضور پررنگی دارند و حداقل برای شرکت در کلاس‌های آنلاین باید گوشی و تبلت داشته باشند، مدل زندگی خود را با دیگران و همسالان مقایسه می‌کنند و وقتی به این کمبود برسند که چرا مانند دیگران زندگی نمی‌کنند ممکن است دست به خودکشی بزنند که این یکی از آفت‌های فضای مجازی است.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان تصریح کرد: عدم نظارت بر موضوعات اجتماعی و اخلاقی بین خانواده‌ها یکی دیگر از کمبودهایی است که در جامعه وجود دارد که این موضوع پیوند قوی با عدم حضور مددکاران در بین خانواده‌ها دارد.
او افزود: متاسفانه خانواده‌های ایرانی از لحاظ روانی و سلامت روان مورد سنجش قرار نمی‌گیرند و ارتباطی بین مددکاران و روانشناسان با خانواده‌ها وجود ندارد درصورتی که هر خانواده‌ای باید پرونده سلامت روانی داشته باشد تا مشکلات روحی و روانی آنها که بر اثر مشکلات اقتصادی ایجاد شده، مورد شناسایی قرار و توسط مددکار اجتماعی مورد نظارت و درمان قرار گیرد و حتی اگر مورد حادی مشاهده شد به مراکز درمانی ارجاع شود.
تندگویان با بیان جزئیات ایده «هر خانواده یک مشاور» گفت: یک مددکار اجتماعی می‌تواند در طول دوره‌ای که خدمت می‌کند، هزار خانواده را تحت پوشش قرار دهد و طبق برنامه ریزی که انجام می‌دهد تمام این خانوار را مورد سرکشی و بازدید قرار دهد و حتی اگر یک مددکار در هفته یک روز در مدارس حاضر شود، تمام دانش آموزان این مدرسه تحت پوشش قرار می‌گیرند و می‌توانند از خدمات آن استفاده کنند بنابراین منظور ما این نیست که هر خانواده یک مددکار جداگانه داشته باشد.
او افزود: با انجام یک مطالعه تطبیقی با کشورهای دیگر که چنین طرحی را اجرا می‌کنند، می‌توان به راحتی ساختارش را در کشور بومی سازی و تمام خانوارهای ایرانی را از چنین خدماتی بهره مند کرد که در این مسیر نقش معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری بسیار مهم و تاثیرگذار است.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درخصوص هزینه‌های اجرایی کردن این طرح گفت: باهمکاری وزارتخانه‌ها و قرار دادن خدمات روانی تحت پوشش بیمه‌ها به راحتی می‌توان هزینه‌های اجرایی کردن این طرح را تامین کرد اما متاسفانه علی رغم تمام زیرساخت‌ها و امکانات، خدمات روانی تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند.
او ادامه داد: اگر خدمات روانی تحت پوشش بیمه قرار گیرند، شامل حال خانواده‌ها، مددکاران و روانشناسان خواهد شد که برای پیش بینی تامین اعتبار بیمه‌ها، مجلس شورای اسلامی باید فکری کرده و برای آن برنامه ریزی کند که البته قابل تامین است اما مشکل این است که چون مددکاری و روانشناسی ساختار واحدی ندارند یا اگر دارند فعال نیستند و تا امروز این موضوع حل نشده است.
تندگویان بیان کرد: متاسفانه کمبود موارد فوق باعث شده روند خودکشی هم صعودی باشد و هم سن آن کاهش پیدا کند به همین دلیل باید به این مسئله به صورت جدی ورود پیدا کرد.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با تاکید بر اختصاص کلاس‌های سلامت روان در شبکه شاد گفت: به نظر من اکنون که کلاس‌های آموزشی در شبکه شاد انجام می‌شود، بهتر است حداقل هفته‌ای چندساعت بحث سلامت روان کودکان و نوجوانان مورد توجه قرار گیرد و مددکاران اجتماعی، روانکاوان و روانشناسان چندساعتی در این شبکه به آموزش بپردازند و مشکل بچه‌ها را شناسایی و درصدد رفع آن بربیایند.
او اظهار کرد: انجام این کار برعهده آموزش و پرورش است که با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قابلیت اجرایی پیدا می‌کند درواقع یک اقدام بین دستگاهی است که باید با حضور خانواده‌ها انجام شود چراکه سلامت روان خانواده‌ها هم باید مورد سنجش قرار گیرد.
خودکشی بین نوجوانان ایرانی همیشه بوده فقط منتشر نمی‌شده است
سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با اشاره به خودکشی‌های اخیر بین نوجوانان گفت: معمولا در همه کشورها خودکشی بین نوجوانان رواج دارد و ایران هم مستثنی از این امر نیست منتهی در گذشته این خودکشی‌ها منتشر نمی‌شد و مردم خبر نداشتند اما امروزه به دلیل گسترش فضای مجازی تمام این خودکشی‌ها پوشش خبری داده می‌شود و همگان از آن مطلع می‌شوند.
او درباره سن خودکشی در کشور افزود: برای رسیدن به یک سن معین، نیاز به مطالعات و تحقیقات گسترده داریم که تاکنون انجام نشده و نمی‌توان گفت سن خودکشی به چه عددی رسیده است اما آنچه مشخص است همیشه عوامل متعددی باعث خودکشی جوانان و نوجوانان شده و همواره در همه کشورها نوجوانانی هستند که دست به خودکشی می‌زنند.
موسوی چلک با اشاره روند روبه رشد خودکشی در کشور گفت: براساس آمار منتشر شده از سازمان پزشکی قانونی، سال 98 دقیقا 5 هزار و 143 نفر به دلیل خودکشی جان خود را از دست دادند که این نشان دهنده این است خودکشی در ایران روند رو به افزایشی دارد.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی با تاکید بر چندعلتی بودن خودکشی تصریح کرد: به هیچ عنوان نداشتن گوشی و تبلت نمی‌تواند عامل و زمینه ساز خودکشی باشد چرا که پدیده‌های اجتماعی تک علتی نیستند و چندعامل در ارتباط با یکدیگر باعث می‌شوند فرد به مرحله خودکشی برسد.
او افزود: خودکشی بین جوانان دلایل متعددی دارد درواقع همانطور که تاکید کردم چندعامل و دلیل باعث می‌شود فرد دست به خودکشی بزند. اختلالات روانی، شکست تحصیلی، عاطفی، کار، گرایش به اعتیاد، دوستی‌های که در سن پایین و گذرا اتفاق می‌افتد و… از عمده دلایلی است که نوجوانان بخاطر آنها دست به خودکشی می‌زنند.
موسوی چلک بیان کرد: به هرحال چنین مشکلاتی ممکن است برای هرکسی رخ دهد، مهم این است که نوجوانان ما راه حل مشکلات و حل مسئله را آموزش ببینند تا درصورت بروز چنین مشکلاتی بتوانند خشم خود را کنترل کنند و به سمت خودمراقبتی بروند اما متاسفانه چنین آموزشی به آنها داده نمی‌شود و در صورت بروز یک مشکل سریعا خود را می‌بازند و به فکر خودکشی می‌افتند.
اوبا تاکید بر لزوم آموزش‌های حل مسئله به نوجوانان گفت: یکی از راهکارهای موثر در ایجاد چنین توانایی در نوجوانان، «آموزش» است که باید هم از طریق خانواده، هم رسانه‌ها، هم مددکاران و مشاوران و هم آموزش و پرورش صورت گیرد.
طرح هر خانواده یک مشاور باید به مجلس بیاید تا بررسی کنیم/کمیسیون آموزش حتما پیگیری بحث پرورش در مدارس است
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات اخیر خود از فعالیت بخش پرورشی مدارس گلایه داشتند و فرمودند: متاسفانه فعالیت‌های پرورشی دچار عقب ماندگی هستند و با توجه به موضوع آموزش مجازی، باید برای فعالیت‌های پرورشی، شیوه‌های جدیدی را طراحی کرد تا این موضوع مورد غفلت بیشتر قرار نگیرد. سخنان رهبر نشان از اهمیت بخش پرورش مدارس دارد و یادآوری می‌کند باید در کنار آموزش، پرورش هم مورد توجه قرار گیرد به همین دلیل به سراغ عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی رفتیم تا بپرسیم این کمیسیون چگونه آموزش و پرورش را ملزم به رعایت بحث پرورش می‌کند و آیا چنین موضوعی را در دستور کار خود دارد؟
محمدرضا احمدی سنگری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با بیان اینکه باید به قسمت پرورشی مدارس توجه ویژه‌ای شود، افزود: کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی حتما پیگیری می‌کند که در مدارس علاوه بر آموزش، بحث پرورش هم مورد توجه قرار گیرد و این موضوع در دستور کارمان قرار دارد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی درمورد طرح «هرخانواده یک مشاور» تصریح کرد: اگر چنین طرحی عنوان شده است، طراحان آن را به مجلس ارسال کنند تا پس از تحقیق و بررسی، اگر مناسب بود به تصویب برسد.
خودکشی زنانه‌تر شده است/سن خودکشی به 15 سال رسیده است/دلایل عمده خودکشی نوجوانان ایرانی!
امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا درباره شیوع اقدام به خودکشی بین جوانان گفت: شرایط اجتماعی و اقتصادی موجود، ناگواری‌هایی ایجاد کرده است که افراد در آن به سمت افسردگی می‌روند، درواقع بیشتر کسانی که دست به خودکشی می‌زنند کسانی هستند که دچار افسردگی‌های شدیدی می‌شوند و احساس می‌کنند دیگر نه کسی آنها را می‌بیند و نه برایشان ارزش قائل است.
سرپرست اسبق حوزه دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش علوم پزشکی افزود: ایران نسبت به جامعه جهانی، آمار بالایی در خودکشی ندارد اما متاسفانه خودکشی در ایران در حال زنانه شدن است و سن خودکشی رو به کاهش است به گونه‌ای که امروز به 15 سال رسیده و ما اخباری حتی از خودکشی نوجوانان 10-11 ساله هم می‌شنویم.
این آسیب شناس تصریح کرد: به طور معمول زنان تا سه برابر مردان بیشتر اقدام به خودکشی می‌کنند اما در مردان خودکشی‌هایی که منجر به مرگ می‌شود، دو برابر است، دلیلش هم این است که مردان برای از بین بردن خودشان به وسیله خودکشی جدی‌تر هستند اما زنان به وسیله خودکشی بیشتر می‌خواهند به جامعه یا به خانواده پیام دهند که چرا دیده نمی‌شوند.
حریرچی درباره علت زنانه شدن خودکشی گفت: از آنجایی که دختران جامعه ما تنهاتر هستند و فرصت‌هایی که بتوانند با دیگران باشند و شاد زندگی کنند برایشان به رسمیت شناخته نشده است، بیشتر احساس تنهایی و افسردگی می‌کنند.
او افزود: در بسیاری از خانواده‌ها هنوز هم به دختران اهمیتی داده نمی‌شود و آنها هیچ آزادی ندارند به همین دلیل بیشتر مورد افسردگی قرار می‌گیرند و بیشتر از پسران به خودکشی فکر می‌کنند.
این استاد دانشگاه در رابطه با افزایش خودکشی بین نوجوانان ادامه داد: نوجوانی یک دوره رشد پر استرس همراه با تغییرات عمده‌ای از جمله تغییرات جسمی، تغییرات افکار و تغییرات احساسات است به همین دلیل والدین باید حواس‌شان به حرف‌ها و رفتارهای نوجوانان‌شان باشد به این صورت که همیشه پس از تهدیدات و اعترافات به خودکشی، فرزند خود را مورد ارزیابی قرار دهند چرا که ممکن است از نظر خانواده دلایلی خودکشی بسیار ساده باشد اما برای آنها موضوع مهمی به نظر برسد پس توجه به حالات و رفتار کودکان و نوجوانان امری بسیار مهم است.
حریرچی به دلایل خودکشی در بین نوجوانان اشاره کرد و گفت: بیماری‌ها و اختلال‌های مربوط به بهداشت روان، اضطراب و افسردگی، متغیرهای ژنتیکی، بحران بلوغ، تغییرات هورمونی، بیماری‌های جسمی و دردهای مزمن، ضعف عزت نفس، احساس ناامیدی و ناتوانی، فقدان و یا بحران در هویت و شناخت خود، آشفتگی در هویت جنسی، کنترل تکانه‌ای ضعیف، سطح بالای استرس و فشار برای موفقیت، ترس از تحقیر، خودبینی، انعطاف ناپذیری، درک ناپخته از مرگ، گرایش به عرفان‌های کاذب، فقدان مهارت‌های سازگاری و تاب آوری برای حل مسئله، تصمیم‌گیری، کنترل خشم، حل تعارض، همچنین وجود پیشینه خانوادگی در زمینه خودکشی، وجود زمینه‌های افسردگی در محیط زندگی و خانواده، تغییرات ساختاری در خانواده در قالب طلاق، مرگ و ازدواج مجدد، وضعیت ضعیف اقتصادی، اجتماعی و تحصیلی، بیکاری و فقدان شغل، ضعف در زمینه همبستگی‌های خانوادگی، سبک‌های فرزندپروری نامناسب، تعاملات آسیب‌دیده بین والدین و فرزندان، گرایش به مصرف مواد، تجربه خشونت، روابط ضعیف با همسالان و چندین متغیر دیگر از جمله تاثیرپذیری از رسانه‌ها از جمله عواملی است که ممکن است موجب گرایش نوجوانان به خودکشی شود.
این رفتارشناس در پایان تاکید کرد: در بحث خودکشی حمایت‌های اجتماعی و نهاد‌های حمایت‌گر و مشاوره‌ای بسیار مهم هستند، زمانی که فرد در افکار خود تمایل به خودکشی نشان می‌دهد و یا تصمیم به خودکشی گرفته و نشانه‌های بارزی را که حکایت از این تمایل دارد از خود نشان می‌دهد، تامین هرگونه حمایت کار‌شناسانه و حتی به سادگی، بذل توجه و ملاطفت از جانب یک دوست می‌تواند نقش تعیین کننده داشته باشد و او را از این کار منصرف کند.
خودکشی قابل پیشگیری است، از وقوع آن پیشگیری کنیم
خودکشی نوجوانان یکی از علت های عمده مرگ و میر در سنین 15-29 سال است اما درعین حال قابل پیشگیری است و پدر و مادر، همسالان، مدرسه، اجتماع و سیاستگذاران باید از عوامل خطر بالقوه دموگرافیک، محیطی و روانی آگاه باشند و اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند. قطعا چندعامل دست به دست یکدیگر می‌دهند که یک نوجوان به فکر خودکشی می‌افتد پس می‌توان با کنترل کردن این عوامل مانع خودکشی‌ها شد. این روزها بیشتر خودکشی‌ها را ناکامی در تحصیل تشکیل می‌دهد درصورتی که اگر آموزش و پرورش، کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و مجلس شورای اسلامی پا پیش بگذارند به راحتی می‌توان مشکلات دانش آموزان و دانشجویان برطرف کنند و کار به این جاهای باریک نکشد. خودکشی قابل پیشگیری است، اجازه ندهیم عوامل با عدم کنترل عوامل، جان یک نوجوان از دست برود.
آخرین دیدگاهها