نکات مفید روانشناسی برای یادگیری مؤثر دانش‌آموزان

۱۰ فروردین ۱۴۰۰

معلم‌ها برای یادگیری دانش‌آموزان خود با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند، امّا با برخی از نکات روانشناسی می توان از پس این چالش‌ها برآمد.
به گزارش خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، معلمان اغلب، در معرض سیل دائمی روش‌شناسی برای آموزش قرار می‌گیرند که باعث می شود هم راهبرد‌های آموزشی و هم یادگیری دانش آموزان از طریق روز‌های مؤسسه، جلسات تیمی، سمینار‌ها و رسانه‌ها بهبود پیدا کند.
اگرچه برخی از این اطلاعات مفید هستند، اما برخی از پیشنهادات داده‌های تجربی یا برای تأیید اثربخشی آن‌ها کم است و یا اصلاً ندارند.

ائتلاف روانشناسی در مدارس و آموزش (CPSE) گروهی از روانشناسان و معلمان روانشناسی در APA، اخیراً از انتشار “۲۰ اصل برتر روانشناسی برای آموزش و یادگیری رده های سنی قبل از پیش دبستانی تا ۱۲ سالگی” خبر داده‌اند.

بیشتر بخوانید

بهترین ترفند‌های روانشناسی برای افزایش خلاقیت
این ۲۰ نکته برتر توسط روانشناسان ایجاد شده است که طیف گسترده‌ای از بخش‌ها را شامل می‌شود، از جمله بخش‌هایی که بر آموزش، مدرسه، رشد، اجتماعی، شناختی، روان‌سنجی، رسانه، مشاوره و روانشناسی بالینی تمرکز دارند.

هر یک از شرکت کنندگان، در زمینه کاربرد علوم روانشناسی در اوایل دوران کودکی، ابتدایی، متوسطه، استعداد‌های درخشان و یا آموزش‌های خاص تخصص دارند.

این ۲۰ اصل آموزشی در پنج زمینه عملکرد روانشناختی با نام‌های شناخت و یادگیری، انگیزه ابعاد اجتماعی و عاطفی، زمینه و یادگیری و ارزیابی سازماندهی می‌شوند و هر یک از اصول فردی ذکر شده در این اصول شامل توضیح مفهوم، ارتباط آن با دستورالعمل، نکات خاص برای معلمان است که با لیست جامعی از منابع مربوطه در ارتباط است .

نکات روانشناسی مفید برای یادگیری مؤثر دانش‌آموزان

اگرچه این ۲۰ اصل برتر برای استفاده گسترده از علوم روانشناسی در آموزش قبل از پیش دبستانی تا ۱۲ سالگی طراحی شده‌اند، اما می‌توان آن‌ها را به طور خاص برای تقویت برنامه درسی مقدماتی در دوره‌های روانشناسی و کمک به دانش‌آموزان استفاده کرد تا بتوانند در بهبود مهارت‌ها به منظور یادگیری موثرتر به آن ها و همچنین مدیریت کلاس ها کمک کنند. دربه همین منظور، در مطلب زیر، مروری بر اصول بالقوه کاربرد آن‌ها در آموزش روانشناسی در سطح دبیرستان اشاره شده است.

شناخت و یادگیری: دانش آموزان چگونه فکر می‌کنند و یاد می‌گیرند؟

تحقیقات زیادی از روانشناسی شناختی و تربیتی نشان داده است که چگونه می‌توان تفکر و یادگیری را در کلاس بهبود داد. هشت اصل اول برخی از مهم‌ترین یافته‌ها در مورد شیوه‌های معلم که بر رشد دانش‌آموز تأثیر می‌گذارد را نشان می دهد.

ذهنیت رشد

باور‌ها یا ادراک دانش‌آموزان در مورد هوش و توانایی، بر عملکرد شناختی و یادگیری آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

تحقیقات نشان می‌دهد یادگیرندگانی که این ذهنیت را دارند که هوش قابل انعطاف است و موفقیت مربوط به سطح تلاش است، تمرکز خود را بیشتر بر روی اهداف می گذارند و باوجود ناکامی‌ها ادامه می دهند.

یک راه عالی برای شروع سال در کلاس روانشناسی، مباحثه درمورد رشد در مقابل ذهنیت‌های ثابت است، زیرا این موضوع به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا بفهمند که چگونه باورهایشان در مورد هوش می‌تواند در موفقیت تحصیلی آن ها تأثیر بگذارد.

یک سخنرانی TED توسط آنجلا لی داکورت در مورد چگونگی بررسی یادگیری دانش‌آموزان در زمینه انگیزه نشان می‌دهد که چگونه ویژگی شخصیتی که با موفقیت در ارتباط است، می‌تواند از طریق آموزش ذهنیت رشد ایجاد شود.

علاوه بر ایده‌های خاص و فراوان در ۲۰ اصل برتر در مورد چگونگی اینکه مربیان می‌توانند دانش‌آموزان را به ایجاد یک ذهنیت رشد ترغیب کنند، یک ماژول آنلاین APA در مورد ستایش نیز وجود دارد که نمونه‌های بسیار خوبی را ارائه می‌دهد از اینکه چگونه مربیان می‌توانند به بهترین شکل با دانشجویان ارتباط برقرار کرده تا رشد را تقویت کنند.

دانش قبلی

آنچه دانش‌آموزان از قبل می‌دانند بر یادگیری آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

تحقیقات نشان می‌دهد دانش قبلی، هم بر رشد مفهومی و هم بر تغییر مفهومی دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد. دانش آموزان با رشد مفهومی به دانش موجود خود می‌افزایند و با تغییر مفهومی، دانش سوء برداشت‌ها یا اشتباهات موجود در دانش موجود را اصلاح می‌کنند که در این میان، تسهیل رشد یا تغییر مفهومی مستلزم بدست آوردن سطح پایه دانش‌آموزان قبل از شروع هر واحد از طریق ارزیابی تکوینی است.

یک راه برای ارزیابی دانش قبلی شامل شروع واحد با یک لیست کوتاه از پنج تا ده جمله درست یا غلط و بحث کلاس در مورد نتایج است که این نتایج می‌توانند در انتخاب تکالیف و فعالیت‌های مناسب برای تسهیل رشد یا تغییر مفهومی کمک کننده باشند و همچنین، دانش قبلی می‌تواند برای کمک به دانش‌آموزان در ترکیب دانش پیش‌زمینه و ایجاد ارتباط بین واحد‌ها در طول دوره استفاده شود.

محدودیت‌های نظریه‌های مرحله‌ای

تحقیقات نشان می‌دهد که رشد شناختی و یادگیری، توسط مراحل کلی رشد محدود نمی‌شوند.

برای مربیانی که تئوری مرحله شناختی پیاژه را آموزش می‌دهند مهم است که به محدودیت‌های این روش نیز مراجعه کنند.

برنامه‌های درسی روانشناسی باید اهمیت نظریه Lev Vygotsky در مورد منطقه رشد مبدایی و نقش حیاتی به منظور تعاملات با افرادی که توانایی بیشتری در یادگیری و رشد دارند را برجسته کنند.

مربیان می‌توانند با طراحی دستورالعمل‌هایی که از داربست، تمایز و گروه‌بندی توانایی‌های مختلط استفاده می‌کنند برای تسهیل یادگیری استفاده کنند و همچنین بسیار مهم است که دانش آموزان پیشرفته، این فرصت را داشته باشند تا با دیگران کار کنند که این کار باعث می شود آن‌ها، دانشجویان دیگر یا مربی خود را به چالش بکشند.

زمینه تسهیل

یادگیری مبتنی بر زمینه است. بنابراین، تعمیم یادگیری به زمینه‌های جدید خود به خودی انجام نمی شود، بلکه باید تسهیل شود.

رشد و یادگیری عمیق دانش‌آموزان زمانی توسعه می‌یابد که مدرسان به دانش‌آموزان کمک ‌کنند تا یادگیری را از یک زمینه به زمینه دیگر منتقل کنند. اگر مربیان وقت خود را برای تمرکز بر یادگیری عمیق‌تر بگذارند، دانش‌آموزان هم بهتر می‌توانند یادگیری را به زمینه‌های جدید تعمیم دهند.

یکی از روش‌های توسعه این مهارت این است که دانش‌آموزان از درک واحد و خاص خود برای طرح کردن راه حل‌های بالقوه برای مشکلات دنیای واقعی استفاده کنند و معلمان روانشناسی APA نیز در مدارس متوسطه (TOPSS) مثالی عالی از این نوع تکالیف را با واحد مسئله محور در مورد چاقی کودکان ارائه می‌دهند.

تمرین

کسب دانش و مهارت طولانی مدت تا حد زیادی به عمل بستگی دارد.

این اصل، جزئیات استراتژی‌های مبتنی بر تجربه را نشان می‌دهد که به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا موارد یاد گرفته شده را در حافظه طولانی مدت رمزگذاری کنند.

علاوه بر موارد موجود در واحد حافظه، نمونه‌هایی از این اصل می‌تواند به اطلاع‌رسانی دستورالعمل در طول دوره کمک کند که با صدور ارزیابی مکرر از طریق مشکلات عملی، فعالیت‌ها و آزمون‌های نمونه، مربیان می‌توانند به دانش‌آموزان در افزایش دانش، مهارت و اعتماد به نفس خود کمک کنند.

نکات روانشناسی مفید برای یادگیری مؤثر دانش‌آموزان

علاوه بر این، مربیانی که فعالیت‌های تمرینی را در فواصل زمانی معین (تمرین توزیع شده) انجام می‌دهند، به دانش‌آموزان در دستیابی به افزایش توانایی‌های بازیابی طولانی مدت کمک می‌کنند.

آزمون‌های آزمایشی باید شامل سؤالات باز باشد که هم به بازیابی دانش موجود و هم به چالش استفاده از این اطلاعات در شرایط یا زمینه‌های جدید احتیاج دارد بنابراین، اصل چهار را نیز در بر می‌گیرد.

بازخورد

بازخورد روشن، توضیحی و به موقع دانش‌آموزان برای یادگیری مهم است.

این اصل اهمیت پاسخ‌های مربی را برجسته می‌کند و نشان‌دهنده بهترین شیوه ارائه بازخورد به دانش آموزان به منظور حفظ یا افزایش انگیزه یادگیری است.

ارائه بازخورد روشن، توضیحی و به موقع دانش‌آموزان برای یادگیری مهم است. نشریه CPSE مقاله‌ای با عنوان “استفاده از داده‌های کلاس برای بازخورد سیستماتیک به دانش‌آموزان برای بهبود یادگیری” اطلاعات اضافی در مورد روش‌های بازخورد از جمله پنج استراتژی اصلی را ارائه می‌دهد.

خودتنظیمی

خودتنظیمی دانش‌آموزان در یادگیری و مهارت‌های خودتنظیمی می‌توانند آموزش بهتری به همراه داشته باشند.

مهارت‌های خودتنظیمی، از جمله توجه، سازماندهی، کنترل خود، برنامه‌ریزی و استراتژی‌های حافظه، یادگیری و تعامل را بهبود می‌بخشند و می‌توانند از طریق آموزش مستقیم، مدل‌سازی و سازماندهی کلاس، آموزش داده شوند.

معلمان می‌توانند با برجسته‌سازی اهداف یادگیری در شروع و خاتمه درس، با استفاده از تقویم‌های کلاس، برجسته‌سازی مفاهیم دشوار که به تمرین بیشتری نیاز دارند، شکستن پروژه‌های بزرگ به اجزای قابل مدیریت، استفاده از روبریک‌های طراحی شده و اجازه دادن به زمان پردازش کافی از طریق روش‌های سازمانی، مدل سازی کرده که این کارها به دانشجویان کمک می‌کنند.

دانشجویان روانشناسی می‌توانند این تحقیق را در مورد عادات مطالعه خود مانند یادگیری تمرین کنترل خود با محدود کردن حواس پرتی‌های ارائه شده توسط تلفن‌های همراه و رسانه‌های اجتماعی اعمال کنند و همچنین می‌توان به دانش آموزان کمک کرد تا آزمایش‌های مربوطه را به منظور توجه کردن به تشویق و نتایج عملی خود طراحی کنند.

خلاقیت

خلاقیت دانش‌آموزان قابل پرورش است.

خلاقیت، یک مهارت حیاتی برای دنیای مبتنی بر فناوری قرن ۲۱ محسوب می‌شود و از آنجا که ویژگی پایداری نیست، می‌توان آن را آموزش، پرورش و افزایش داد.

این اصل، روش‌های خاصی را برای طرح تکالیف به منظور افزایش خلاقیت و ایده‌هایی برای چگونگی مدل سازی حل خلاقانه مسئله ارائه می کند.

خلاقیت در کلاس روانشناسی می‌تواند شامل فرصت‌هایی برای پروژه‌های تحقیقاتی طراحی شده توسط دانش‌آموزان، پروژه‌های ویدئویی، نمایش‌ها و ساخت مدل باشد و همچنین، برنامه‌های درسی واحد TOPSS شامل ایده‌های متنوعی برای جذب دانش‌آموزان خلاق است.