درد کهنه شهرها

به گزارش خبرنگار ایمنا، هر کدامشان گل، دستمال، فال یا اقلام دیگری در دست دارند و عاجزانه اصرار بر خرید می‌کنند؛ کار این کودکان برای گذران زندگی همین است و در گوشه کنار شهر به خصوص در محل ورودی‌ها منتظر می‌مانند تا بلکه کسی از آنها خرید کند؛ این حکایت امروز شهر گرگان است که داد مردم این شهر را درآورده است.

گرگان با جمعیت حدود ۴۰۰ هزار نفر از بزرگترین شهرهای استان گلستان درگیر معضل کودکان کار است. حضور کودکان کار در گرگان نه تنها چهره شهر را نازیبا نشان می‌دهد، بلکه غم در ذهن و فکر هر بیننده‌ای ایجاد می‌کند. در بعضی خیابان‌های شهر علاوه بر کودکان بومی، کودکانی غیربومی نیز دیده می‌شوند، از آنجا که گرگان مقصد گردشگری است و در مسیر تردد خودروهای عبوری به بسیاری از مناطق دیگر کشور قرار دارد، این کودکان برای کسب درآمد بیشتر به این شهر می‌آیند.

کودکان به جای رفتن به مدرسه در گوشه کنار شهر دست‌فروشی می‌کنند

محمد رضوانی یکی از شهروندان گرگان می‌گوید: هر چند کار در اسلام سفارش شده است، اما با گشت و گذار در هر گوشه شهر و در هر زمانی می‌بینیم که این کودکان به جای رفتن به مدرسه در پارک و تفریحگاه‌ها به صورت مداوم مشغول فروش یا کارگری هستند.

ساماندهی کودکان کار در اولویت قرار گیرد

احمد یعقوبی از دیگر شهروندان گرگان خاطرنشان می‌کند: گرگان کلان‌شهر نیست، اما یکی از معضلات جدی آن وجود کودکان کار است که در هرنقطه‌ای از شهر دیده می‌شوند، امیدوارم مسئولان مربوطه برای ساماندهی این معضل ورود پیدا کنند.

وی ادامه می‌دهد: در بحث کودکان کار حمایت مالی، تحصیلی، عاطفی، معنوی، اجتماعی و حرفه‌آموزی حائز اهمیت است لازم است که این کودکان بی‌سرپرست، حمایت مالی شوند و اگر با کودک‌آزاری در سطح شهر پخش می‌شوند اقدام قضائی انجام شود و با سوءاستفاده‌کنندگان از این کودکان مظلوم برخورد صورت گیرد، چرا که وقتی این کودکان بزرگ می‌شوند، به عنوان افراد بزهکار به جامعه آسیب می‌رسانند.

کودکان کار پس از جمع‌آوری به مددسراها منتقل شوند

سیدمحمدرضا سیدالنگی، شهردار گرگان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره معضل کودکان خیابانی شهر گرگان، می‌گوید: کودکان خیابانی معضل اجتماعی شهرهای بزرگ است و مراکز شهرها نیز درگیر این معضل هستند در راستای رفع این معضل اجتماعی دستگاه‌های زیادی نقش دارند که شهرداری یکی از این دستگاه‌ها است.

وی تصریح می‌کند: بر اساس مصوبه شورای عالی کشور شهرداری کمترین وظیفه را دارد، اما به عنوان دستگاه همکار باید در کنار ۲۴ دستگاه دیگر کار جمع‌آوری و ساماندهی کودکان کار را انجام دهد.

سیدالنگی تاکید می‌کند: در شرایط فعلی که کودکان کار رها شده در معابر شهری هستند نگاه شهروندان متوجه شهرداری است و پاکیزگی و زیبایی شهر را از مدیریت شهری مطالبه می‌کنند.

شهردار گرگان ادامه می‌دهد: در حال حاضر در دو شهر گرگان و گنبد حدود ۴۱۰ کودک کار وجود دارد، که حدود ۲۱۰ نفر آنان مربوط به شهر گرگان هستند، حدود ۴۰ نفر ایرانی و ۱۶۰ نفر نیز اتباع بیگانه هستند.

شهردار گرگان اظهار می‌کند: جلسه‌ای در دفتر معاونت دادستان گرگان برگزار شد و طرح جمع‌آوری کودکان کار در معابری که کودکان کار حضور دارند شکل گرفت؛ آن‌ها پس از جمع‌آوری به مددسرا منتقل می‌شوند.

معضل کودکان کار باید به صورت ‏ریشه‌ای‬ حل شود

در همین پیوند فرزاد مؤمنی، کارشناس ارشد شهرسازی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تمام دنیا درگیر معضل کودکان کار است. سازمان ملل یکسری پارامترها و شاخصه‌هایی تعریف کرده است که بر اساس آن کودک کار مشخص می‌شود تا به صورت ریشه‌ای به آن پرداخته شود. راهکارهای کاهش کودکان کار منشوری دارد که توسط سازمان ملل تهیه شده است.

وی می‌افزاید: در مرحله نخست باید کودکان را شناخت، کودک کار به مفهوم کودکی است که بین سنین پنج تا ۱۴ سال در حال کار باشد؛ برخی از کودکان کار به دلیل نبود سرپرست مجبور به تأمین مخارج خانواده هستند، در این شرایط راهکار این است که دولت به عنوان قیم کودکان کار این خانواده‌ها را بیمه کند تا بیمه بیکاری به آنها تعلق گیرد و تا زمانی که کودک بزرگ شود، سرپرست خانواده بیمه را دریافت کند.

این کارشناس ارشد شهرسازی ادامه می‌دهد: برخی کودکان به دلیل بدسرپرستی مجبور به کار کردن هستند، والدین از لحاظ جسمی بیمار هستند یا ممکن است دچار اعتیاد یا معلولیت باشند؛ چنانچه سرپرست خانواده دچار معلولیت باشد، بیمه بیکاری به وی تعلق می‌گیرد، اما اگر پدر معتاد و کاری نداشته باشد کار کودک نوعی کودک‌آزاری است، یعنی کودک مجبور است کار و هزینه پدر را تأمین کند؛ این شکلی متفاوت از کودکان کار است.

مؤمنی با اشاره به ضرورت همکاری نهادهایی که باید در این زمینه همکاری کنند، تاکید می‌کند: یکی از نهادهای کمک‌دهنده سازمان بهزیستی است که بودجه‌های آن از سوی دولت تعریف می‌شود، اما به دلیل نبود بودجه در بخش دولتی، حتی امکان شناسایی این خانواده‌ها وجود ندارد و کارگروهی توانا برای شناسایی این کودکان در سطح شهرها تشکیل نشده است.

وی اضافه می‌کند: بعضی ارگان‌ها به صورت خودجوش در بحث کمک به کودکان کار فعالیت می‌کنند، اما معضل به صورت ریشه‌ای حل نمی‌شود.

مدیریت شهری به صورت مستقیم دخیل نیست

این کارشناس ارشد شهرسازی تصریح می‌کند: اگر به بحث ساماندهی کودکان کار در جامعه پرداخته نشود، خطرناک است، مدیریت شهری می‌تواند با استفاده از اسناد بالادستی که دولت در اختیار آن قرار می‌دهد و با کمک دولت به شناسایی کودکان کار بپردازد و اولویت را کودکانی قرار دهد که در سطح خیابان‌های شهرها در وضعیت اسفباری زندگی می‌گذرانند؛ یعنی کودکانی که شبانه‌روز کف خیابان هستند.

مؤمنی با بیان اینکه اگر امروزه کودکان کار زیادی در سطح شهرها می‌بینیم، مشکل تنها به مدیریت شهری مربوط نمی‌شود، تاکید می‌کند: مدیریت شهری وظایف و دستورالعمل‌هایی دارد و می‌تواند در زمینه آموزش و فرهنگ‌سازی موثر عمل کند.

وی می‌گوید: شهرداری به صورت غیرمستقیم می‌تواند کمک کند، یعنی در موضوع کودکان کار مدیریت شهری به صورت غیرمستقیم مسئول است، اگرچه این روند بر توسعه پایدار شهر در آینده مؤثر است.

این کارشناس ارشد شهرسازی خاطرنشان می‌کند: امیدوارم مدیریت شهری با یک نقشه و برنامه‌ریزی جامع کار جمع‌آوری کودکان از سطح شهرها را انجام دهد.