انفجارهای کرمان؛ دهها شهروند به دلیل اظهار نظر در فضای مجازی بازداشت شدند

۱۹.۱۰.۱۴۰۲هرانا

در پی انفجارهای مرگبار اخیر در کرمان که به کشته و زخمی شدن دهها شهروند منجر شد، فضای سایبری در تقابل کاربران و فعالان سایبری نزدیک به نهادهای امنیتی پرتنش بود. کانال ها و فعالان سایبری نزدیک به نهادهای امنیتی از یک سو اقدام به شناسایی و افشای هویت کاربران منتقد حکومت که در رابطه با واقعه کرمان اظهارنظر کرده بودند کردند و از سوی دیگر نهادهای امنیتی به بازداشت یا احضار این افراد و همچنین توقیف صفحات آنان مبادرت کردند. برآوردهای اولیه نشان می دهد حدود ۷۶ کاربر فضای مجازی در سراسر کشور در پی این تحولات بازداشت شده اند. به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در پی دو انفجار هولناک در چهارمین مراسم سالگرد قاسم سلیمانی در کرمان در تاریخ سیزدهم دی ماه که منجر به مرگ و مصدومیت صدها نفر شد، موج جدیدی از بازداشت‌های گسترده و برخوردهای قضایی علیه شهروندان به دلیل انتشار مطالب در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده است. در یک واکنش هماهنگ، دهها کانال و اکانت فعال در فضای مجازی که نزدیک به نهادهای امنیتی محسوب می شوند اقدام به شناسایی و افشای هویت برخی از کاربران فضای مجازی که نسبت به مناسبت سالگرد قاسم سلیمانی یا انفجارهای کرمان مطالب منتقدانه یا بعضا طنز منتشر کرده بودند کردند.نهادهای امنیتی و دستگاه قضایی نیز در ادامه این واکنش ها تعداد زیادی از شهروندان را بازداشت یا احضار کردند. بنابر گزارشات منتشره در ۳۲ کانال یا اکانت نزدیک به نهادهای امنیتی در این مدت دستکم ۷۶ کاربر فضای مجازی بازداشت و بیش از ۱۰۸ شهروند به نهادهای امنیتی و قضایی احضار شده‌اند. علاوه بر این، ۵۳۷ صفحه مجازی مسدود و ۲ مرکز کسب و کار در مازندران و خراسان جنوبی پلمب شدند. در ادامه لیستی از جزئیات بازداشت های صورت گرفته به تفکیک محدوده جغرافیایی، تعداد و بعضا هویت و جنسیت افراد دستگیر شده، ارائه میشود: ▪️ یزد: دستکم ۱ نفر با هویت مهدی سعادتی، ▪️ خراسان جنوبی: دستکم ۹ نفر، شامل هفت مرد و دو زن، ▪️ اصفهان: دستکم ۳۵ نفر، ▪️ جم: دستکم یک نفر با هویت حسین محمدی، ▪️ مناطق نفت‌خیز جنوب: دستکم یک نفر با هویت سیف‌الله محمودی، ▪️ آذربایجان غربی: دستکم ۱ نفر، ▪️ تهران: دستکم دو نفر با هویت محمد شجاع، پزشک اطفال و تنی از پرسنل فرودگاه “امام خمینی” ▪️ اردبیل: دستکم ۱ نفر، ▪️ مازندران: دستکم ۱ نفر، ▪️ چالوس: دستکم یک نفر با هویت عارف شریف سلطانی، ▪️ خوزستان: دستکم یک نفر با هویت محسن خرم، رزیدنت مرکز آموزشی درمانی فیروزگر، ▪️ ارومیه: دستکم یک نفر با هویت اصغر موسی‌پور، داور کشتی، ▪️  سمنان: دستکم ۱ نفر، ▪️ خراسان شمالی: دستکم ۳ نفر، ▪️ بویین زهرا: دستکم ۶ نفر، ▪️ سایر نقاط کشور به غیر از مواردی که در بالا اشاره شد: ۲۴ نفر، در این میان کانال های نزدیک به نهادهای امنیتی با هراس افکنی و افشای هویت دستکم ۲۸ شهروند، فرایند بازداشت و برخورد قضایی با این افراد را تسهیل کردند. این رویکرد نسبتا جدید در استفاده از فضای مجازی برای شناسایی و افشای هویت منتقدان، نگرانی‌هایی را در مورد حریم خصوصی و آزادی بیان در ایران ایجاد کرده است. یکی از این کانال های نزدیک به نهادهای امنیتی، ویدیویی از اعترافات اجباری یک شهروند را منتشر کرد. در این ویدیو که مشخص نیست تحت چه شرایطی ضبط شده است، فرد مورد اشاره بابت اظهارنظر خود در صفحات مجازی ابراز پشیمانی میکند و میگوید که “تحت تاثیر فضای مجازی” دست به این اقدام زده است. افزون بر این، دادستان تهران علیه صادق زیبا کلام و هفت چهره مشهور فضای مجازی به‌‍‌ دلیل انتشار مطالبی در خصوص انفجارهای مرگبار کرمان، اعلام جرم کرد. خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، “اقدام به اظهارات خلاف اخلاق و قانون” در خصوص انفجارهای مرگبار کرمان را دلیل مجرمیت این افراد گزارش کرد. معرفی دانشجویان به شورای انضباطی دانشگاه به دلیل نشر مطالب، از دیگر برخوردهای سختگیرانه صورت گرفته ارزیابی میشود. در این رابطه دادستان یزد اعلام کرد شخصی که در صفحه شخصی خود مطلبی را در خصوص قاسم سلیمانی منتشر کرده بود، به کمیته انضباطی دانشگاه علوم پزشکی معرفی شده و تا زمان تعیین تکلیف، حق حضور در دانشگاه را ندارد. برخی از مقامات مسئول کشور نیز خواستار اعمال برخوردهای سختگیرانه در رابطه با افرادی شدند که پس از واقعه انفجارهای کرمان، در این زمینه مطالبی را منتشر کرده اند. محمدجعفر منتظری، رئیس دیوان عالی کشور و محمدهادی رحیمی صادق، مدیر حوزه علمیه استان تهران از جمله این افراد هستند.