فرستنده خبر: بهروزخسروی Behrooz Khosravi
به تازگی ویدئویی از سنگسار یک زن در افغانستان در منطقه “غلمین”در استان غور منتشر شده است. به گفته مقامات افغانستان این سنگسار توسط اعضای طالبان صورت گرفته است. در این ویدئو که می‌توان آن را “وحشتناک”توصیف کرد صدای گریه و فریاد “رخشانه”زن قربانی شنیده میشود.
علی‌رغم سرمایه‌گذاری و توجه بین‌المللی و همچنین دولت افغانستان به مسئله زنان، خشونت‌های جنسیت محور همچنان در افغانستان ادامه دارد. با اینکه تقریبا در تمامی موارد دولت و رسانه‌ها، مسئول این دست خشونت‌ها را “طالبان”معرفی می‌کنند، آیا این گروه بنیادگرای مذهبی تنها مسوول خشونت علیه زنان در افغانستان است؟ این سوالی است که ناظران ما در افغانستان در پی یافتن پاسخ آن هستند.
به گزارش سازمان‌های بین‌المللی در سال گذشته ۴ هزار مورد خشونت علیه زنان در افغانستان به ثبت رسیده است. به گفته کنشگران اجتماعی در افغانستان، میزان واقعی خشونت علیه زنان در افغانستان بسیار بالاتر از این رقم است. نکته قابل توجه اینکه میزان شکایت‌های به ثبت رسیده در مناطق دور افتاده بسیار کمتر از شهرهای بزرگ و مرکزی است که خود نشان دهنده عدم ثبت خشونت‌ها علیه زنان در این مناطق است.
آقای عبدالحی خطیبی سخنگوی ولایت غور در رابطه با سنگسار اخیر به ناظران می‌گوید:
این اتفاق در تاریخ ۲۵ اکتبر در منطقه‌ای در نزدیکی فیروزکوه مرکز ولایت غور رخ داده است.
طالبان این خانم ۱۹ ساله را که به اتهام فرار با یک جوان دستگیر شده بود سنگسار می کنند. پسر صد ضربه تازیانه می‌خورد و دختر چون شوهر داشته است توسط طالبان به سنگسار محکوم میشود.
مسببان این اقدام وحشیانه شناسایی شده‌اند و تحت پیگرد قانونی قرار دارند و در صورت بازداشت با عواقب آن رو به رو خواهند شد. اما متأسفانه طالبان در این منطقه کنترل را به دست دارند و تقریباً هر چه اراده کنند انجام می‌دهند.
من به تازگی با والی ولایت و برخی از بزرگان محلی گفتگو کردم. آنها می‌گویند طالبان قدرتی فرای قانون دارند و به مردم ظلم می‌کنند و مردم نیز به ناچاری آن را تحمیل می‌کنند. امید ما نیز این است که مردم منطقه خیزشی علیه طالبان صورت دهند.
سنگسار “رخشانه”در منطقه ای در نزدیکی فیروزکوه، مرکز ولایت غور
بنا به گفته سازمان عفو بین‌الملل، اولین مورد از سنگسار که به صورت رسمی در افغانستان پس از سقوط دولت طالبان گزارش شده است سال ۲۰۱۰ در کندوز رخ داده که طی آن یک زن و مرد بر اثر آن به قتل رسیدند. به گزارش سازمان عفو بین‌الملل این سنگسار توسط اعضای طالبان رخ داده است. اما بر اساس اظهارات و شهادت کنشگران افغانستانی در سال ۲۰۰۵ حداقل دو مورد سنگسار در منطقه بدخشان افغانستان صورت گرفته است. یافتن آمار دقیق سنگسار و دیگر خشونت‌ها علیه زنان در افغانستان کار بسیار دشواری است. از یک سو بسیاری از این خشونت‌ها با اعمال فشار خانواده‌ها و بزرگان روستا و قوم گزارش نمی‌شوند و بسیاری از قربانیان خشونت‌ها خود به علت “حفظ آبرو”انگیزه‌ای برای افشاگری ندارند. با این حال طی سال‌های اخیر روند رو به رشد گزارش و مستند شدن سنگسار و دیگر خشونت‌ها علیه زنان محسوس است که می‌توان آن را به رشد و گسترش شبکه‌های اجتماعی و نقش شهروند-خبرنگاران در این کشور مرتبط دانست.
با نگاهی به رسانه‌ها می‌توان گزارش‌های مختلف از سنگسار در اقصا نقاط افغانستان طی سال‌های اخیر یافت.
تنها دو ماه پیش، یک زوج در منطقه “سر پل”سنگسار شدند. در سال ۲۰۱۳ پلیس افغانستان موفق شد یک زن را که با “شکایت”همسرش به طالبان در آستانه سنگسار شدن بود از مهلکه نجات دهد.
گاهی این خشونت ها علیه زنان حتی با استقبال مردم محلی مواجه میشود
در سال ۲۰۱۱ یک مادر و دختر در شهر غزنی بدون واکنش مردم محلی سنگسار شدند. در سال ۲۰۱۰ یک زن و مرد جوان در ولایت کندوز سنگسار شدند. اینها، تنها بخشی از سنگسارهایی است که پایشان به رسانه‌ها باز شده است.
علاوه بر این، دیگر خشونت‌های جنسیت محور مانند اسیدپاشی به زنان، بریدن گوش و بینی و… نیز در افغانستان گزارش می‌شوند. رسانه‌ها و مقامات در بسیاری از این گزارش‌ها، “طالبان”را مسئول این اقدامات خشونت‌آمیز علیه زنان معرفی کرده اند.
اما برخی از ناظران ما معتقدند، با وجود اعمال خشونت‌آمیز و وحشیانه طالبان در نقاط تحت کنترل خود، در مناطقی که به طور کامل تحت نفوذ دولت هستند نیز خشونت‌هائی علیه زنان صورت می‌گیرد. این خشونت‌ها گاهی حتی با حضور مقامات دولتی و نظامی افغانستان بوده است و در بسیاری از موارد به دلایل فرهنگی این خشونت‌ها نه تنها در جامعه با واکنش منفی مواجه نشده بلکه از آن استقبال شده است.
سنگسار “رخشانه”در منطقه ای در نزدیکی فیروزکوه، مرکز ولایت غور
به گفته آقای عبدالله سلجوقی روزنامه‌نگار ساکن افغانستان، ناظر ما در هرات
اینکه مسئولیت تمامی خشونت‌ها علیه زنان را به گردن طالبان بیندازیم، راه فرار خوبی است برای مقامات دولتی که از خود سلب مسئولیت کنند و همه اتفاقات را به گردن طالبان بیندازند
در سال ۲۰۱۳ حتی مجلس افغانستان تلاش کرد دوباره سنگسار را به عنوان یک مجازات قانونی وارد قانون افغانستان کند اما حامد کرزی رییس جمهور وقت این کشور در اثر فشار بین‌المللی این طرح را رد کرد. در حال حاضر مجازات “زنا”در افغانستان آن‌گونه که در قانون این کشور آمده است “زندان طویل‌المدت”است.”افراد خودسر”و طالبان مبدل به بهانه شده‌اند تا مسئولان محلی از مسئولیت خود شانه خالی کنند»
آقای شاه حسین مرتضوی روزنامه‌نگار و سردبیر روزنامه هشت صبح به ناظران می‌گوید:
طی ۱۴ سال گذشته ما شاهد تعداد زیادی “محاکمه صحرایی”برای زنان در ولایات مختلف افغانستان بوده‌ایم. این “محاکمه‌های صحرایی”در برخی موارد توسط طالبان و گاهی نیز توسط دیگر افراد غیر مسئول و غیر حکومتی بوده است. در این راستا می‌توان به اعدام خانم نجیبه در پروان، دار زدن یک خانم در کندوز، اعدام و سنگسار یک خانم دیگر در ولایت غور و… اشاره کرد. در کنار سنگسار، با خشونت‌هایی مانند بریدن گوش و بینی در نقاط مختلف افغانستان مانند هرات نیز مواجه هستیم.
این محکمه‌های صحرایی غالباً در مناطقی برپا میشود که دولت تسلط ندارد.
در این مناطق طالبان و یا افراد قدرتمند محلی با آن‌چنان حاشیه امنی مواجه‌اند که دست به اقداماتی غیرقانونی مانند سنگسار می‌زنند. غور نیز که به تازگی این سنگسار در آن رخ داده است از این دست مناطق است.
سنگسار “رخشانه”در منطقه ای در نزدیکی فیروزکوه، مرکز ولایت غور
با وجود اینکه نمی‌توان نقش طالبان را در بسیاری از این خشونت‌ها و سنگسارها نادیده گرفت اما باید بر این نکته نیز تاکید کرد که گاهی “افراد خودسر”و طالبان مبدل به بهانه شده‌اند تا مسئولان محلی از مسئولیت خود شانه خالی کنند. در مواردی حتی مقامات محلی در حین وقوع این خشونت‌ها و دادگاه‌های صحرایی حضور داشته‌اند. در این زمینه می‌توان به اجرای حکم صد ضربه شلاق خانم صابره در جاغوری توسط فرمانده پلیس اشاره کرد. این حکم توسط ملاهای محلی و در دادگاه صحرایی صادر شده بود.
ویدئویی از اجرای حکم شلاق در دادگاه‌های صحرایی وجود دارد که نیروهای پلیس در آنها دیده می‌شوند.
در برخی از موارد این خشونت‌ها در برخی مناطق مورد حمایت مردم نیز قرار دارد. ما با سال‌ها جنگ داخلی مواجه بودیم و بسیاری از مردم شانس تحصیل و رشد فرهنگی را نداشته‌اند. فراموش نکنیم که هم اکنون نیز 13 ولایت در حال جنگ با طالبان است. به طور مثال یک خانم که پیش‌تر نماینده مجلس بوده است اکنون از ترس خشونت خانواده شوهرش در کابل در خانه‌های امن زندگی می‌کند.
مسلماً تغییر در مسائل فرهنگی یک روزه و یک ساله امکان ندارد. اما طی سال‌های اخیر اقدامات خوبی از سوی کنشگران اجتماعی و حتی دولت برای آگاهی سازی جامعه صورت گرفته است. به طور مثال به اتفاقات پس از قتل فرخنده توجه کنید که چه راهپیمایی گسترده در شهرهای مختلف افغانستان در حمایت از او رخ داد و دولت را وادار به واکنش سریع کرد. هم اکنون حتی وزارت حج و اوقاف برنامه‌های آموزشی خوبی در مساجد برگزار می‌کند. اما باید صبر داشت تا کم‌کم این کارهای فرهنگی به نتیجه برسند کما اینکه در برخی از شهرهای بزرگ تفاوت زیادی از سال ۲۰۰۱ به اینسو ایجاد شده است.
روز چهارشنبه، آقای عبدالله عبدالله، وزارت کشور افغانستان و همچنین برخی از نمایندگان مجلس این کشور، با محکوم کردن این اقدام خواهان اقدامات سریع برای پیگرد قانونی مسببین این سنگسار شدند رادیو فرانسه 14 آبان
آخرین دیدگاه‌ها