قانونی که نگذاشت مریم‌میرزاخانی برای دخترش تابعیت‌ایرانی بگیرد

لیدا اشجعی 25 تیر 1396

طرح تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی هنوز خاک می‌خورد

جامعه > قضایی – مرگ مریم میرزاخانی، ریاضیدان نابغه ایرانی، بحث انتقال تابعیت از مادر را دوباره داغ کرد.

فهیمه حسن‌میری: شنبه روز بدی بود، این را عکس‌های سیاه پروفایل کاربران شبکه‌های مجازی نشان می‌داد؛ پیام‌های تسلیتی که دست به دست می‌شد؛ همراه با تصویرهای تقریبا یکسان و مشابهی از یک زن موفق ایرانی با نگاهی نافذ و سکوتی که حالا دیگر برای همیشه است.

 

شنبه، خبر رسید که مریم میرزاخانی، نابغه ریاضی ایران و جهان نتوانسته بیشتر از این سرطان را تاب بیاورد. خبر رسید که برنده جایزه فیدلز، در چهل سالگی، به این سرعت برای همیشه با ریاضیات خداحافظی کرده است. این خبر تنها چند روز بعد از اعلام ابتلای او به سرطان منتشر شد، وقتی همه بی‌خبر از این که سرطان چه پیشرفتی کرده، امیدوار بودند زمان که می‌گذرد، بشنوند حال این ریاضیدان بهتر شده و قرار است باز هم افتخارآفرینی کند. اما اینطور نبود و در بهت و ناباوری، علامتی مشکی کنار معدود عکس‌های منتشرشده از مریم میرزاخانی گذاشته شد.

بعد از درآمدن از بهت این خبر، وقتی همه مطمئن شدند آنچه شنیده‌اند درست است، واکنش‌های مختلف به این اتفاق شروع شد؛ از پیام‌های رسمی مسئولان تا ابراز تاسف مردم. ابراز ناراحتی البته فقط به مرگ این نابغه یا آنطور که به او لقب دادند، ملکه ریاضی ایرانی، محدود نمی‌شد؛ این افسوس خوردن شامل موارد دیگری هم بود؛ حمایت نشدن نخبگان و مهاجرت مریم میرزاخانی و استعدادهایی مانند او، ناشناخته بودن نابغه‌هایی مانند مریم میرزاخانی، معرفی نکردن او به عنوان یک الگو برای دختران کشورمان و وضعیت نه چندان مناسب آموزش و پرورش و آموزش عالی.

عده‌ای هم خواستند نام یک بزرگراه، خیابان یا میدان به نام این دانشمند باشد تا یادش ماندگار بماند. در عین حال یکی دیگر از مواردی که با مرگ این دانشمند ایرانی بار دیگر مطرح شد، مساله انتقال تابعیت از مادر ایرانی به فرزند بود. شاید این موضوع در نگاه اول، دورترین مساله‌ای باشد که با مرگ یک ریاضیدان به ذهن برسد، اما با خبرهایی که درباره آناهیتا، دختر مریم میرزاخانی و قبول نشدن درخواست تابعیت ایرانی برای او شنیده می‌شد، چندان دور از انتظار نبود که کاربران شبکه‌های اجتماعی، به این موضوع هم اشاره کنند و از وضعیت آناهیتا و افراد دیگری بگویند که نمی‌توانند تابعیت ایرانی بگیرند چون پدرشان ایرانی نیست.

تابعیت ایرانی بر اساس قوانین

قوانين مربوط به تابعيت در قانون اساسي و مدني كشورمان آمده است. مواد 976 تا 991 قانون مدني درباره تابعيت يا عدم تابعيت تصريح دارد.

جدول زیر، بعضی از قوانینی را که به تابعیت ایرانی اختصاص دارد نشان می‌دهد؛ قوانینی که برخی از آنها مورد بحث فعالان اجتماعی قرار گرفته مانند ماده‌ قانونی که تاکید می‌کند تابعیت تنها از پدر است که می‌تواند به فرزند منتقل شود: